راهکارهایی برای غلبه بر استرس کرونا

نزدیک به یکسال است که ویروس کرونا بر زندگی مردم سرتاسر دنیا تأثیر گذاشته است. یکی از مهم‌ترین تاثیرات این بیماری، ایجاد اضطراب، تشویش و دلشوره‌ است که یک احساس ناخوشایند و مبهمی بوده و این احساس می‌تواند ملایم یا شدید باشد. با شیوع کرونا، داشتن استرس و اضطراب امری طبیعی است اما درصورتی که به صورت مزمن درآید و زندگی فرد را از حالت طبیعی خارج کند، نیاز به پیگیری و درمان دارد.

در راستای کمک به مخاطبان خود برای کنترل اضطراب و دلشوره ناشی از کرونا، گفت‌وگویی با نسرین حجت زاده روانشناس و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد، انجام شده است که در ادامه می‌خوانید:

حجت زاده با بیان اینکه متاسفانه از اسفندماه سال گذشته ویروس کرونا بر سر مردم کشور ما نیز سایه افکنده است و تعداد قابل توجهی از هموطنان‌مان به این بیماری مبتلا شده‌اند، اظهار داشت: اضطراب ناشی از کرونا، تبدیل به پدیده شایعی بین مردم شده است که نکاتی را برای مقابله با آن بیان می‌کنم.

۱.داشتن خواب کافی‌؛ خواب شب بهتر از خواب روز است. بدن بین ۷ تا ۸ ساعت نیاز به خواب دارد و افرادی که دچار بی‌خوابی می‌شوند، اضطراب بیشتری هم پیدا می‌کنند و بالعکس. بهتر است شبها زود خوابید و صبح زود بیدار شد و عبادت صبحگاهی را فراموش نکرد. از ویژگی‌های محل خواب، تاریک و چراغ خاموش و جای راحت بودن را می‌توان نام برد. همچنین نباید به اخبار کرونا قبل از خواب گوش داد.

۲.تغذیه مناسب؛ تقویت بدن جهت پیشگیری از بیماری ضروری است. تغذیه مناسب به معنای مصرف غذاهای گران قیمت نیست، بلکه منظور مصرف غذای مناسب است.

۳.ورزش روزانه؛ فعالیت بدنی متناسب با شرایط جسمانی در خانه و یا پیاده روی در جایی که ازدحام جمعیت وجود ندارد، به کاهش استرس کمک می‌کند.

۴.ادامه فعالیت کاری؛ درحال حاضر، افراد زیادی بخاطر کرونا بیکار شده‌اند و یا مشاغل شان نیمه تعطیل شده است، اما یکسری از مردم، به دلیل ترس از کرونا، کار خود را تعطیل کرده‌اند. بهتر است درصورتی که امکان ادامه کار وجود دارد، با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، کار را ادامه داد. تعطیلی کار و به بطالت گذراندن وقت، به خودی خود اضطراب آور است. اگر ساعت کاری کم شود بهتر از تعطیلی کامل است. اما افرادی که شغل خود را ناچارا از دست داده‌اند نیز باید به فکر شغل جایگزین باشند. برای حفظ بهداشت روانی لازم است چارچوب های ذهنی شکسته شود و به سمت شغل جدید رفت. همچنین باتوجه به کاهش درآمد خانواده، لازم است در مخارج زندگی بازنگری شود و تجملات گذشته حذف شده و هزینه‌ها را به اولویت‌ها اختصاص داد.

۵.انجام بازی‌های خلاقانه در خانه؛ بازی‌های سنتی در خانه می‌تواند اعضای خانواده را بهم نزدیکتر کند.تحقیقات نشان داده است وقت گذرانی با بچه‌ها، علاوه بر اینکه برای کودکان مفید است و در روابط اجتماعی آنها نقش مثبتی دارد، برای بزرگسالان نیز شادی بخش و ضد اضطراب است. حتی در کشورهای غربی برای شادی بخشیدن به سالمندان، برنامه هایی را ترتیب می‌دهند که با کودکان سرگرم شوند.

۶.ارتباطات با فامیل و دوستان بصورت مجازی؛ ارتباطات با خویشاوندان نقش موثری در سلامت بهداشت روان دارد. اما در شرایط کرونایی که امکان حفظ ارتباطات بصورت حضوری وجود ندارد، باید این ارتباط را همچنان بصورت مجازی و تصویری و یا در فضای باز و کم خطر و با تعداد کم حفظ کنیم.

۷.عبادت؛ انجام برنامه‌های مذهبی و ارتباط با خداوند، در کاهش اضطراب نقش بسیار مهمی دارد. ارتباط با خدا و ائمه اطهار (ع)، یکی از بهترین منابع آرامش بخش به انسان است.

۸.مطالعه؛ یادگیری در زمینه‌های مورد علاقه هم ازجمله فعالیت‌های آرامش‌بخش در این دوران است که افراد بیشتر در خانه حضور دارند.

۹.تقویت ارتباط با همسر و فرزندان؛ رابطه اعضای خانواده باید گرم و صمیمانه باشد، اما متاسفانه در این ایام شاهد بودیم که تنش در بین اعضای خانواده بیشتر شده است. بویژه تاکید می‌کنم روی ارتباط با همسر. در واقع زنان احتیاج بیشتری دارند به اینکه انرژی روانی مثبتی را از سوی همسرشان دریافت کنند.

نشانه‌های اضطراب در بزرگسالان و کودکان

این عضو هیأت علمی دانشگاه در ادامه با بیان متفاوت بودن علائم و نشانه‌های اضطراب در بزرگسالان و کودکان، اظهار داشت: فکر کردن به کرونا، نگرانی زیاد درمورد شیوع بیشتر بیماری، ترس از ابتلا به کرونا، احساس تنش و اضطراب را زیاد می‌کند. بطورکلی، عمده علائم در بزرگسالان عبارتند از: نگرانی برای از دست دادن عزیزان، اختلال در فعالیت‌های شخصی و اجتماعی، اختلال خواب، بی‌اشتهایی، کاهش فعالیت‌های بدنی و احساس تپش قلب. علائم درمورد کودکان نیز شامل بی‌اشتهایی، سردرد، اختلالات رفتاری، وابستگی بیش از حد کودکان به والدین، احساس ترس، گوشه گیری و انزوا، شب ادراری، عصبانیت، آشفتگی، اختلال در خواب، کابوس‌های شبانه و ترس از دست دادن والدین می‌شود. البته این موارد بستگی دارد که آیا والدین در خانه از خود اضطراب نشان می‌دهند یا خیر.

وی با ذکر این نکته که رعایت پروتکل‌های بهداشتی با وارد کردن استرس در محیط خانه فرق دارد، خاطرنشان کرد: بخاطر تعطیلی مدارس باید پشتیبانی بیشتری از بچه‌ها صورت بگیرد و وقت کودکان توسط والدین مدیریت شود. انجام تکالیف مدرسه همگام با کلاس‌های آنلاین، کاهش میزان استفاده از گوشی همراه، برنامه ریزی فعالیت های تفریحی و شادی‌بخش در خانه، به بهداشت روانی فرزندان خیلی کمک می‌کند.

نقش صدا و سیما در مدیریت افکار عمومی

حجت زاده به اهمیت نقش صداوسیما در کنترل افکار عمومی و اضطراب مردم اشاره کرد و افزود: صداوسیما موظف است هم هشدار بدهد و هم در جامعه تشویش بوجود نیاورد، بنابراین آگاه‌سازی درباره رعایت نکات ایمنی و پیشگیرانه به منظور اینکه اهمیت مسأله برای مردم کمرنگ نشود، ضروری است. اما در کنار حفظ اهمیت موضوع کرونا، برای کاهش استرس مردم، باید فیلم‌هایی درباره ماهیت علمی بیماری و روشهای پیشگیری ساخته شود. مثلا مصاحبه با بهبودیافتگان و اظهار پشیمانی آنها از رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی، تولید فیلم‌ها و سریال‌هایی که نشان می‌دهد افرادی به کرونا مبتلا شده و به نحو درستی بیماری در خانه و خانواده مدیریت شده و سرانجام به بهبودی بیمار و سلامتی خانواده ختم شده است. ارائه فیلم‌ها و مباحث آموزشی برای مقابله با کرونا، به تصویر کشاندن تحولات معنوی که برای فرد بیمار اتفاق افتاده و زندگی خود را در طول دوره بیماری بازنگری کرده است.

مخاطب منابع خبری موثق باشید

این روانشناس در ادامه برای تکمیل صحبت‌های خود درباره نقش صداوسیما اظهار داشت: شبکه‌های مختلف داخلی و خارجی، به قصد سیاسی کاری و تضعیف روحیه مردم، اخبار کرونا در ایران را برجسته می‌کنند، نکات منفی را بزرگنمایی و نکات مثبت را بیان نمی‌کنند. مطالعات روانشناسی حاکی از آن است افرادی که بیشتر اخبار کرونا را دنبال می‌کنند، بیشتر دچار اضطراب می‌شوند. بنابراین توصیه می‌شود مردم مخاطب منابع خبری موثق باشند و اخبار و آمار شبکه‌های معاند که عمدتا اخبار را بزرگنمایی می‌کنند را جدی نگیرند. در واقع این شبکه‌ها اهداف خاصی را دنبال می‌کنند و نوع فعالیت شان براساس ایدئولوژی نیست.

وی در پایان تاکید کرد: مردم نیاز به آگاهی‌های بیشتر درمورد بیماری دارند اما رسانه ها باید در این شرایط، با همکاری روانشناسان اجتماعی به آموزش راه‌های افزایش کیفیت زندگی برای ارتقا سطح بهداشت روانی مردم با هدف غلبه بر اضطراب و افسردگی بپردازند و شادی های واقعی را به جای شادی های کاذب در زندگی تدارک بدهند.