اختلالات تکاملی چیست؟ اختلال هماهنگی رشدی در کودکان و نوزادان

اختلالات تکاملی شامل گروهی از اختلالات است که  موجب آسیب در روند رشد کودکان در یک یا چند حیطه رشدی نظیر رشد جسمی حرکتی، رشد ذهنی و هوش، گفتار و زبان، روایط اجتماعی و بیان احساس ویا رفتارهای اجتماعی وسازشی می شود. این مشکلات به علت اختلال در سیستم عصبی به وجود می آید و بسته به میزان آسیب مغزی و سایر علل زمینه ای مانند تروما، عفونت ها و سوء تغذیه می تواند به صورت علائم شدید تا خفیف خود را نمایان کند. به علت گستردگی عوارض در این اختلال و عدم آگاهی جامعه از اختلال هماهنگی رشدی در کودکان و نوزادان نیاز به مشاوره والدین با دکتر متخصص اختلالات تکاملی و توضیح درباره تشخیص اختلال و روش های درمان آن لازم می باشد. درمان زودهنگام مشکلات این کودکان توسط متخصص اختلال تکاملی موجب بهبود مهارتهای کودکان می گردد. دکتر صابر مدرس دانشگاه شهید بهشتی با در اختیار داشتن تیم کاردرمانی و گفتاردرمانی متخصص و با تجربه در مرکز توانبخشی خود در زمینه درمان کودکان تاخیر تکاملی زیر نظر دکتر تاخیر تکاملی مشغول می باشد. مرکز جامع توانبخشی دکتر صابر مجهز به بخش های مختلف درمانی نظیر کاردرمانی جسمی و ذهنی، کاردرمانی تعادلی، ماساژ درمانی، گفتاردرمانی، بازی درمانی، رفتاررمانی، روانشناسی کودک، بخش سنسوری روم، آب درمانی تخصصی کودکان، اتاق تاریک و توجه بینایی، اتاق شنیداری، سنجش پیش دبستانی و تست های هوش می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

کلینیک توانبخشی غرب تهران و مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی پایا در پاسداران دو مرکز تخصصی در زمینه درمان اختلالات تکاملی کودکان می باشد که زیر نظر دکتر صابر به اراه خدمات گفتاردرمانی و کاردرمانی جسمی، ذهنی، حسی و درکی حرکتی مشغول می باشند. در کنار این دو مرکز خدمات توانبخشی آنلاین و مربی داخل منزل از دیگر موارد درمانی می باشد که در این مرکز ارائه می شود و موجبات رفاه بیماران و والدین کودکانی که امکان مراجعه به مرکز را ندارند را فراهم می نماید. 

شایعترین اختلال تکاملی

روند رشد کودکان بر روی الگوی خاصی پیش می رود. کندی  و تاخیر جزئی در بعضی از مراحل رشد در کودکان امر طبیعی می باشد و نیاز به نگرانی ندارد. اما وجود تاخیر تکاملی در چند حیطه یا تاخیر دائمی در روند رشد کودکان نشان دهنده وجود یک اختلال زمینه ای و نیازمند بررسی دقیق و سریع علت تاخیر تکاملی می باشد. از شایع ترین موارد در اختلالات تکاملی تاخیر در رشد ذهنی و حرکتی کودک است که باید به صورت تخصصی علت یابی و مورد درمان قرار گیرد.

 اختلال تاخیر کلی رشد

اختلالات تکاملی شامل دسته ای از اختلالات می شود که خود را به صورت تاخیر در روند رشد نرمال کودک نشان می دهد. از شایع ترین علل تاخیر تکاملی عقب ماندگی ذهنی است که کودک را در رسیدن به مراحل رشدی طبیعی دچار مشکل می کند. از دیگر اختلالات تکاملی می توان به آسیب های مغزی و اختلالاتی نظیر اوتیسم اشاره نمود.  رشد تکاملی کودکان در 5 زمینه مورد بررسی قرار می گیرد که شامل رشد حرکتی، زبان، مهارت های ذهنی و شناخت، روابط اجتماعی ، بازی و سازش محیطی می باشد. در صورت وجود تاخیر در دو حیطه یا بیشتر از این 5 حیطه تشخیص تاخیر تکاملی گلوبال یا تاخیر کلی رشد برای کودک داده می شود.

اختلال تکاملی زبان

سه سال ابتدایی زندگی کودک مهمترین سنین در آموزش زبان و شکل گیری گفتار در انسان می باشد. در این سنین مغز بیشترین سرعت رشد را داشته و از پلاستیسیته بالایی برخوردار است. تاخیر زبانی زمانی اتفاق می افتد که کودک توانایی درک کلام دیگران را ندارد و یا نمی تواند خواسته های خود را با استفاده از کلمات بیان کند.

تاخیر کلامی- تاخیر گفتار

کودک نرمال باید در سن 12 تا 15 ماهگی توانایی بیان 2 تا 3 کلمه را بدست آورده باشد و در 3 سالگی توانایی بیان جملات کوتاه را بدست می آورد. تاخیر در رشد گفتار زمانی رخ می دهد که کودک توانایی بیان کلمات را متناسب با سنش بدست نیاورده است . تولید گفتار نیاز به یکپارچگی اندام های گفتاری مانند ماهیچه های صورت، لب ها، فک و حنجره دارد. همچنین باید پیام های عصبی درست و با سرعت مناسب به عضلات رسیده تا گفتار روان ایجاد گردد. هرگونه مشکل در این پروسه تولید می تواند موجب اختلال و تاخیر کلامی در کودکان شود.

اختلالات حرکتی در کودکان

کودک از بدو تولد شروع به رشد مهارت های حرکتی می کنند به صورتی که کودک در 7ماهگی توانایی نشستن و حداکثر در 15 ماهگی توانایی راه رفتن را بدست می آورد.  در مورد حرکات ظریف نیز کودک در حدود 9 تا 10 ماهگی می تواند اشیاء را با انگشت سبابه و شست بردارد.  عدم توانایی کودک در انجام مهارت های حرکتی متناسب با سن خود تشخیص اختلال تکاملی حرکتی یا اختلال هماهنگی رشدی را مطرح می کند. اگر در روند رشد کودک خود متناسب با موارد ذکر شده تاخیری را مشاهده نمدید حتما جهت ارزیابی دقیق به متخصص کودکان در زمینه تاخیر تکاملی مراجعه نمایید.

درمان تاخیر حرکتی در کودکان

عوامل زیادی در رشد و تکامل کودک موثر هستند از جمله عوامل ژنتیک و محیطی . بروز اختلالات ژنتیکی و یا محرومیت های محیطی در بروز تاخیر تکاملی در کودکان نقش دارند. در درمان تاخیر تکاملی کودکان خدمات توانبخشی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. کاردرمانی و گفتاردرمانی تخصصی در حیطه تاخیر حرکتی کودکان در مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر به درمان کودکان با اختلالات حرکتی و مشکلات گفتاری می پردازند.

تاخیر ذهنی

همانند رشد حرکتی و گفتار کودکان ، کودک در روند رشد طبیعی خود شروع  به افزایش مهارت های ذهنی و شناختی خود می کند. این رشد از بدو تولد آغاز می شود. کودک تون صدای مادر را می شناسد و به مرور رفتار های بزرگسالان را تقلید می کند. هرگونه تاخیر در درک و شناخت کودکان را تاخیر ذهنی می نامند. اگر کودک 3ساله ای دارید که هنوز به اسم خود به درستی واکنش نشان نمی دهد. ارتباط اجتماعی مناسبی ندارد. و در شناخت اشیاء، میوه ها دچار مشکل است باید به سرعت جهت بررسی علل آن اقدام نمایید.

کاردرمانی تاخیر تکاملی

کاردرمانی از درمان های مهم و اساسی در اختلال تاخیر تکاملی می باشد. کاردرمانی در تاخیر تکاملی در حیطه های مختلفی فعالیت می نماید. کاردرمانی ذهنی، کاردرمانی جسمی، کاردرمانی حسی، کاردرمانی درکی حرکتی و  SI ، کاردرمانی در مهارت های دست از جمله بخش های مختلف کاردرمانی برای کودکان با اختلالات تکاملی می باشد. در فعالیت های کاردرمانی تلاش می شود با استفاده از توانایی های کودک و تقویت نقاط ضعف کودکان درحیطه حرکتی مانند تقویت عضلانی و بهبود هماهنگی حرکتی کودکان، تقویت کارکرد های اجرایی مغز و افزایش توانایی های ذهنی مانند حافظه، شناخت، استدلال و پردازش ذهنی به بهبود روند رشد و تکاملی کودک کمک شایانی داشته باشد.

کاردرمانی در منزل برای کودکان

یکی دیگر از خدمات مفید مرکز درمان اختلالات تکاملی دکتر صابر ، کاردرمانی در منزل می باشد.  به علت نیاز پیوسته و فشرده این کودکان به خدمات توانبخشی و مشکلات ترافیکی جهت جا به جایی این کودکان در مسیر کلینیک و منزل، کاردرمانی در منزل یک روش جایگزین جهت ادامه روند درمان کودکان تاخیر تکاملی می باشد. کاردرمانان و گفتاردرمانان با تجربه مرکز زیر نظر دکتر صابر به ارائه برنامه درمانی این کودکان مشغول می باشند .

گفتاردرمانی در منزل برای کودکان

گفتاردرمانی در منزل با ارائه خدماتی نظیر تحریکات حسی داخل دهانی، ماساژ عضلات دهان، استفاده از تکنیک های گفتاردرمانی در تولید گفتار مانند روش پکس، پی آر تی و ... به بهبود گفتار و تولید کلام در کودکان کمک می کنند. همچنین گفتاردرمانان با حضور در محیط منزل امکان بررسی نحوه ارتباطات کودک با خانواده و نیازهای محیطی کودک را مورد بررسی قرار می دهند. و توصیه های لازم را جهت بهبود ارتباط کودک به والدین اراه می دهند.