اخبار اقتصادی|یارانه
شیوه پرداخت یارانه نقدی تغییر کرد | بررسی مجدد یازده شاخص خانوار ایرانی
معاون رفاه و اقتصاد وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: اطلاعات اقتصادی خانوارهای ایرانی در پایگاه رفاه ایرانیان برای تمدید یارانه هر 6 ماه یک بار بازنگری می‌شود.
تصمیم جدید در پرداخت یارانه خانوار.یارانه از زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد پرداخت می شود.یارانه قرار بود به دهک های پایین جامعه پرداخت شود.یارانه هر ماه به حساب سرپرستان خانواده واریز می شود. یارانه با روش جدید فقط به زنجیره آخر یعنی مردم پرداخت می شود.
جزئیات زمان دهک‌بندی مردم برای یارانه
علیرضا عسگریان در گفت‌وگو درباره مطالبه برخی مخاطبان با این محور که چرا اطلاعات پایگاه رفاه ایرانیان برای دریافت یارانه، به روز رسانی نمی‌شود؟ توضیح داد: دهک‌بندی افراد برای دریافت یارانه‌ها تکلیف قانونی و مبنای تصمیم‌گیری است و ما در نظر داریم که اعداد و ارقام پایگاه رفاه ایرانیان را برخط کنیم، اما براساس ضوابط قانون بودجه 1402 موظف هستیم، هر 6 ماه یکبار داده‌ها و اطلاعات پایگاه رفاه ایرانیان تغییر یابد، اگر این تغییرات اعمال شود، به صورت طبیعی مبنای استحقاق‌سنجی خانوارها محسوب می‌شود که براساس آن دهک‌بندی خانوارها تغییر
پیدا می‌کند.
وی گفت: وزارت تعاون تلاش دارد، اطلاعات اقتصادی خانوار به صورت منظم به‌روز‌رسانی شود، این در حالی است که فعلا 78 میلیون نفر ایرانی از جامعه یارانه‌بگیران هستند. این تعداد یارانه بگیر موجب می‌شود که ما همیشه اعتراضاتی داشته باشیم.
وی همچنین ادامه داد: دهک‌بندی ساز و کار پرداخت یارانه به خانوارها است، در حال حاضر 9 دهک یارانه می‌گیرند و آنهایی که در دهک دهم پردرآمد قرار می‌گیرند، از دریافت یارانه خارج میشوند.
شیوه پرداخت یارانه‌تغییر کرد|جزئیات صدک بندی به جای دهک‌بندی
علیرضا عسگریان درخصوص آخرین تغییر و تحولات خانوارهای ایرانی از نظر اقتصادی و با بیان اینکه خط فقر در ایران توسط ۱۲ دستگاه رصد می‌شود، اظهار کرد: خط فقر به چند صورت مطرح می‌شود؛ به طور مثال در خط فقر تغذیه‌ای امکان دارد خانواده‌ای در وضعیت بدی قرار نداشته باشد اما دچار سوء تغذیه باشد. در برخی مدارس شهرهای بزرگ نیز برخی دانش‌آموزان به دلیل خوردن تنقلات می توانند دچار سوء تغذیه شوند.
وی ادامه داد: از همین رو رصد خط فقر اعداد مختلفی را بیان می‌دارد که بعضا به دنبال آن اختلاف نظراتی را ایجاد می کند. بعضی خط فقر را بالاتر در نظر می گیرند، چرا که عوامل متعددی در تعریف خط فقر تاثیر دارد. به هرحال اعلام رسمی خط فقر نیازمند دستگاهی رسمی است که همه مجوزهای لازم را برای اعلام این موضوع داشته باشد.
معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه کمیته امداد امام خمینی به طور متمرکز در زمینه فقر تغذیه‌ای کار می‌کند و در این زمینه آماری به دست آورده است، گفت: برای اینکه یک نفر بتواند سلامت خود را حفظ کند و این سلامت بین‌نسلی باشد، توجه به عدم فقر تغذیه‌ای مهم است و این درحالیست که امکان دارد یک نفر از نظر مالی در وضعیت متوسطی قرار داشته باشد اما از نظر تغذیه‌ای به خودش نرسد. البته ممکن است یک نفر از نظر تغذیه‌ای فقیر باشد و نتواند به وضعیت تغذیه‌ای خود رسیدگی کند. در فقر تغذیه‌ای چنین تناقضی وجود دارد و به دلیل اینکه یک مرکز رسمی در این زمینه نمی‌تواند به طور دقیق صحبت کند، در وزارت رفاه به دنبال دریافت این هستیم تا برآوردی از خط فقر داشته و با مجوزی با عنوان مرجع رسمی آن را اعلام کنیم، البته دریافت مجوز هم به این راحتی نیست. باید بسیاری از دستگاه‌های مختلف را اقناع کنیم زیرا اعلام خط فقر دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است و از همین رو باید تمام عوامل ذی مدخل را همسو کنیم.
ضرورت صدک بندی و انجام آزمون وسع در کشور
وی با تاکید بر اهمیت و ضرورت دهک‌بندی و آزمون وسع در کشور، تصریح کرد: تصور کنید دولت قصد دارد به گروه‌های آسیب‌پذیر کمک کند، این کار باید با استفاده از داده‌های کافی، به روز و دقیق، انجام گیرد تا این کمک با هدفگذاری درست به جامعه هدف برخورد کند. پس اولین گام بهره گیری از پایگاه رفاه ایرانیان و بهنگام سازی و به‌روز رسانی داده‌ها و آزمون وسع است که خوشبختانه اکنون در وضعیت قابل قبولی قرار دارد.
بررسی ۱۱ شاخص رفاهی اقتصادی خانوارهای ایرانی برای دهک‌بندی آنها
به گفته معاون رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، پایگاه رفاه ایرانیان دارای ۱۱ شاخص اساسی است که براساس این شاخص‌ها به صورت هوشمند عمل می‌کند. البته گاهی در دل این شاخص‌ها اشکالاتی هم ممکن است وجود داشته باشد، اما معدل آن قابل قبول است.
عسگری تصریح کرد: آزمون وسع براساس حساب بانکی، تراکنش‌ها، ساختار و تعداد خانواده، سفرهای خارجی، تعداد وسایل نقلیه و ملک و میزان حقوق، استحقاق‌سنجی و وضعیت را بررسی و سپس با استفاده از این استحقاق‌سنجی اقدام به تحلیل دهک‌بندی‌ها می‌کند. حال اگر بخواهد خیلی دقیق‌تر بگوید باید "صدک بندی" انجام شود که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اکنون در حال انجام این کار است. همچنین علی رغم این موارد، اختلافاتی وجود دارد، به این ترتیب که اگر بخواهیم یارانه را بین همه افراد توزیع کنیم، اعتراض در پایین‌ترین سطح ممکن قرار می‌گیرد و اگر بخواهیم یارانه را به صورت عادلانه توزیع کنیم، به هر نسبتی که یارانه عادلانه‌تر توزیع شود اعتراض بیشتر خواهد شد، چرا که عده‌ای از دریافت یارانه حذف و عده‌ای مشمول دریافت یارانه خواهند شد. در حال حاضر قرار بر این است که توزیع یارانه به صورت عادلانه انجام شود، هرچند می‌دانیم اعتراضاتی شکل می گیرد.
حدود ۸ میلیون ایرانی در دهک دهم درآمدی
وی ضمن ارائه آماری از میزان خانوارهای تحت پوشش برای دریافت یارانه اعلام کرد که ۹۱ درصد مردم مشمول دریافت یارانه هستند، در این میان جمعیت دهک ۱۰ حدود ۸ میلیون نفر است که به دنبال اعتراضات سال گذشته، یک و نیم میلیون نفر تحت پوشش دریافت یارانه قرار گرفتند.
عسگریان با بیان اینکه همه مردم توافق منطقی مبنی بر اینکه همه نباید یارانه دریافت کنند، دارند، گفت: سعی میکنیم دهک‌بندی ها را با توضیحات اقناع کننده ای که به مردم ارائه می‌دهیم، به صورت منطقی‌تر، علمی‌تر و عادلانه‌تر اجرا کنیم، مشروط بر اینکه میزان رضایت عمومی افزایش یابد.
معاون رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه حداقل ده‌ها فرمول برای آزمون وسع در کشور بررسی و معدل‌گیری شده است، ایشان خاطرنشان کرد: دستگاه‌های مختلف و نیز کسب و کارهای مجازی (استارتاپ‌ها) بدون اینکه وزارت رفاه از آنها بخواهد داده‌ها و اطلاعات خود را در مورد آزمون وسع به وزارت رفاه انتقال می‌دهند لذا به هر میزانی که معدل آن عادلانه‌تر شود، تغییرات بیشتر خواهد شد.
اگر جزو خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی هستید، شرط افزایش یارانه ۱۴۰۲ شما استفاده از کالا برگ الکترونیکی است. پس باید به نشانی اینترنتی https://shoma.sfara.ir/ مراجعه کنید و اپلیکیشن شما را نصب کنید و اطلاعات درخواستی که مربوط به سرپرست خانوار است را کامل کنید. همزمان با اجرای طرح‌های تشویقی، رقم یارانه‌تان از طریق شارژ مازاد کالا برگ افزایش پیدا می‌کند.
متقاضیان که در طرح افزایش یارانه نقدی ۱۴۰۲ از طریق کالا برگ شرکت می‌کنند، می‌توانند با رقم یارانه خود یک ماه زودتر خرید کنند. برای مثال می‌توانند در خردادماه تمام مبلغ یارانه تیرماه را (به شرط استفاده از کالابرگ الکترونیکی) کالاهای اساسی بخرند.
«عسگریان» معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مصاحبه با رادیو به بیان جزئیات اجرای طرح کالا برگ الکترونیک پرداخت.
الان آماری که هست شاید به خاطر تعطیلات بوده، آمار به صورت وسیعی نیست و امیدوار هستیم در روز‌های بعد مردم عزیز مخصوصا این یک دهک که هشت و نیم میلیون نفر میشوند یعنی مددجویان کمیته امداد حضرت امام و بهزیستی انشاالله متصل شوند.
*چیزی که اینجا وجود دارد، دولت ورای آنچه که در پیام‌های کوتاه هم داریم که میگویند دولت میخواهد یارانه نقدی را تبدیل به یارانه غیر نقدی کند و یارانه را قطع کند من پیشتر اشاره کردم که شاید این کار باید پنج سال پیش صورت میگرفت یعنی آن زمان که کتاب هنر تحریم‌ها منتشر شد و در ایران هم هشدار راجع به آن داده شد، متوجه می‌شدیم که باید مدیریت برجسته‌ای داشته باشیم برای تامین سبد مایحتاج کالاهای مورد نیاز دهک‌های آسیب‌پذیر، حالا با تاخیر اتفاق افتاده است. سیاست واقعا این است که یارانه را قطع کنیم یا داریم مدیریت بهتری انجام می‌دهیم که تضمین کنیم با ارز ترجیحی کالا و خدمات به دست دهک‌های آسیب پذیر حتماً برسد؟
یارانه قطعا قطع نمی‌شود و به قوت خودش باقی است، اما افزایش پیدا نمیکند. در واقع اعتباری که جدید است به صورت مشروط روی یارانه ما سوار می‌شود، یعنی دهک‌های یک تا سه که الان ۴۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر یارانه دارند یارانه شان برقرار است و از این به بعد هم برقرار است دهک‌های ۴ تا ۹ هم که ۶ میشوند یارانه آن برقرار است، ۳۰۰ هزار تومان است که حذف نمی‌شود، اما اعتباراتی کنار یارانه قرار می‌گیرد که جهت دهد همانطور که فرمودید در خصوص سبد غذایی و سلامت خانواده‌ها، سلامت خانواده‌ها به این مفهوم است که ما بتوانیم چیزی نزدیک به ۲۵۰۰ کالری را به صورت روزانه به هر فرد برسانیم که ۱۱ قلم کالای اساسی برای این موضوع در نظر گرفته شده و آن اعتبار به صورت مشروط در کنار یارانه‌ها قرار می‌گیرد یعنی اولویت ایجاد شود در خانواده‌ها برای استفاده از سبد غذایی، خانواده‌ها در مرحله اول مددجویان کمیته امداد و بهزیستی هستند و در مراحل بعد قطعا این سبد و اعتبار جدید تسری پیدا می‌کند، دهک‌های سه را می‌گیرد و انشاالله به سمت دهک‌های بالاتر حرکت می‌کند.
*یکی از سوالاتی که همیشه ما داشتیم این که آیا واقعا وضعیت به این گونه است که باید وزارت رفاه این همه تعداد بی شماری از جمعیت ایران را یارانه دهد؟ همیشه علامت سوال قرار میگرفت که خیر، مدیریت منابع محل اشکال است و الان داریم به سمت اصلاحات این منابع می‌رویم، مردم میگویند حالا که شما دارید دست به این کار می‌زنید، چرا دایره کالا‌ها را وسیع‌تر نمی‌کنید یا اگر قرار است این کالا‌ها خرید شود چرا مسیر‌های تولید تا توزیع آن کوتاه‌تر نمی‌شود که هزینه کمتری داشته باشد و در حقیقت سیاست حمایتی دولت از اقشار ضعیف و کم درآمد، توجه به سبد معیشتی این گروه‌ها با دقت و تاثیر بیشتری شکل بگیرد؟
الان دارد همین اتفاق می‌افتد، یعنی این که ما در مرحله اول هستیم این مرحله اگرچه قبلا هم مراحلی داشتیم، اما این واقعی‌ترین مرحله است، چون اعتبار یک ماه زودتر شارژ می‌شود ثانیا یک مبلغ حدود ۲۰ درصد روی اعتبار اضافه شده و قطعاً به این صورت است که از این به بعد ما جوامع و گروه‌هایی که آسیب پذیرتر هستند را مورد پوشش قرار دهیم. به صورت طبیعی دهک‌های پایین، دهک‌هایی هستند که محرومیت بیشتری دارند و باید توجه بیشتری به آنها شود و این سیاست لایتغیر حرکت خواهد کرد و نیازمند این است که مبلغ اعتباری در روز‌ها و ماه‌های آتی افزایش یابد یعنی آن ۸۰ هزار تومان افزایش پیدا کند و ما امیدوار هستیم این اتفاق بیفتد و در مورد دهک‌های بالاتر قطعا کمکی خواهد شد و اولویت اصلی خود محرومین هستند چند نکته را هم به صورت سلسله‌ای بگویم.
*حتما پیش از این که بگویید، خواهش می‌کنم شما کارشناسانی به ما معرفی کنید که بتوانیم سوالات متعدد مردم را پیگیری کنیم، بسیاری از مردم میگویند که این دردی از ما دوا نمیکند کاش پولش را به ما بدهید در حالی که یک استراتژی بسیار قوی پشت این است که از نظر سلامت، یعنی سلامت افراد اهمیت اول است برای دولت.
همانطور که شما فرمودید از همان ابتدا قصد یارانه‌ها بر این بود که سبد غذایی مردم را پوشش دهد و به صورت طبیعی سلامت را وارد خانواده‌ها کند، سلامت غذایی یعنی رساندن کالری مناسب، ریز مغذی و پروتئین مناسب به خانواده‌ها. وقتی سال ۱۴۰۱ ارز ترجیحی حذف شد قرار بر این بود که ما به التفاوت سبد پرداخت شود بالاخره تورم حوزه‌های مختلف را تحت پوشش قرار می‌دهد می‌تواند ۱۵۰ قلم باشد. حوزه خرید وسایل و سایر مایحتاجی مختلفی که در زندگی ما است.
این طرح مهم‌ترین دقتش فقط روی سبد است این که چرا ۱۱ قلم باشد، ۱۱ قلم توسط مجموعه‌های علمی مخصوصاً انستیتو تغذیه ایران تائید شده یعنی یک مطالعه تطبیقی انجام شده در طول سال‌های مختلف و به روز شده که شما اگر قرار است یک اتفاق خوب روی سفره مردم بیفتد باید این ۱۱ قلم به صورت متوازن در سفره خانواده‌ها باشد تا سلامت بین نسلی حفظ شود، کالری مشخص است، ریز مغذی و پروتئین و ویتامین‌ها مشخص است و این یک حداقل بسیار قدرتمند است و می‌تواند ما را به سمت جلو حرکت دهد.
این ۱۱ قلم یک ۱۱ قلم علمی است که اختیارش با من نیست و مجموعه‌های علمی آن را تصمیم می‌گیرند و این ۱۱ قلم را تهیه و پیشنهاد میکنیم این که شروطی کنار هم قرار گرفته یکی از استراتژی‌های اصلی نظام است. الان ۸۰ هزار تومان منوط به خرید این سبد است اگر فرض کنید بنده مددجو هستم یا سه دهک پایین هستم اگر ۴۰۰ هزار تومان یارانه بنده است برای این که من از این سبد استفاده کنم منوط به خرید ۳۲۰ هزار تومان است.
*الان مردم پیام‌های مختلف میفرستند که این ۸۰ هزار تومان رقمی است؟ یا این ۲۰ درصد در این گرانی فزاینده، ما خیلی پیام داریم که همین را میگویند و شما را هم مورد خطاب قرار می‌دهند که بگویید آقای وزیر و معاون وزیر خودشان خرید انجام می‌دهند که ببینند گرانی چه می‌کند؟
این حرف جدی است من برمیگردم به عقب، پاسخ دادن به این سوال خیلی ضرورت دارد، سال ۱۴۰۱ همین سبد بود ۱۱ قلم با یک رقم خاص بوده یعنی اگر شما سبد را خریداری می‌کردید ما برآورد کردیم این ۱۱ قلم با حجمی که تعریف شده را اگر شما خریداری می‌کردیم ۴۳۹ هزار تومان قیمت آن بود یکدفعه تورم شروع به افزایش کرد ما به نقطه فعلی رسیدیم در نقطه فعلی قیمت این سبد ۸۰۰ و خرده‌ای است و مابه التفاوت تورمی آن ۴۰۶ هزار تومان است یعنی همین الان این سبد را در سال ۱۴۰۱ میخریدید اگر الان بخرید ۴۰۶ هزار تومان تفاوت قیمتی آن است. چیزی که ما پرداخت میکنیم قرار است یارانه پرداخت کند، یارانه و اعتباری که بالای سر آن است، این است که ما به التفاوت تورمی را پرداخت کند یعنی از این به بعد اگر تورم شروع به حرکت کردند با مبدا اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ فضای تورمی پوشش داده شود آن هم فقط این سبد ما وارد اقلام دیگر نمی‌توانیم شویم، پس الان وقتی من یارانه میگیرم ۴۰۰ هزار تومان، امکان دارد در طول این سال، چون سبدی تعریف نشده بود و سیاست دقیق اعمال نشده بود من آن ۴۰۰ هزار تومان را رفتم جا‌های مختلف مصرف کردم و این هم حق است و الان هم این آزادی وجود دارد.
*اگر ما همه این‌ها را مثل یک پازل کنار هم بچینیم دولت دارد کار هماهنگی را از خودش ارائه می‌دهد مثلا وقتی نگاه میکنیم به کاهش سود تسهیلات برای مسکن، نگاه میکنیم به افزایش ۱۰۰ میلیونی ودیعه مسکن یا نگاه میکنیم به وزارت مسکن که دارد سامانه اسکان و املاک را با سرعت جلو می‌برد ۹ سال این‌ها خوابیده بود. ایران سامانه رفاه ایرانیان را راه انداخت، ولی نتوانست خدمات درست از آن بگیرد، چون هماهنگی که برای ارائه خدمت ملی باشد واقعا دیده نشد، این‌ها دیگر تاریخی شد.
دو نکته اساسی دیگر هم وجود دارد که اضافه می‌کنم یکی در ارتباط با ساماندهی کردن مصرف نان است و دیگری دارویار است، طرح دارویار کاملا توسط مردم حس نشده، اما تورم بینابینی آن دارد پاسخ داده می‌شود الان هم این کالابرگ است، که این کالا برگ از این به بعد تمام حوزه‌های اعتباری نظام را برای محرومین و سایر قشر‌ها تحت پوشش قرار می‌دهد.
به گفته مرتضوی، به لحاظ آنکه مشمولان یارانه بین کالابرگ و نقدی مختار بودند، ترجیحشان بصورت نقدی بود و طرح با اقبال عمومی مواجه نشد و استقبال اندک بود. در سال جدید در اجرای بند «ی» قانون بودجه به دولت اجازه داده شده به منظور مدیریت بازار و کمک به معیشت مردم، طرح کالابرگ را اجرا کند.
وزیر کار گفت: در این راستا، مشوق‌هایی اجرا کردیم. در گام اول یارانه کالابرگ ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند؛ مثلا کسانی که یارانه‌شان ۴۰۰ هزار تومان بوده به ۴۸۰ هزار تومان ارتقا پیدا می‌کند و کسانی که مشمول یارانه هستند تا ۷۰ درصد یارانه‌شان را می‌توانند کالا خریداری کنند.
وزیر کار با بیان اینکه یارانه‌بگیران از طریق سامانه ملی اعتبار، یک ماه زودتر از زمان سررسید واریزی یارانه می‌توانند از این فرصت استفاده لازم را به عمل بیاورند، اظهار کرد: این طرح کاملا اختیاری است و اشخاص بین استفاده از کالابرگ یا نقدی، می‌توانند انتخاب کنند اما کسانی که ۷۰ درصد یارانه را از این اقلام خریداری کنند، افزایش یارانه دریافت می‌کنند.
به گفته وی، در کالابرگ لبنیات ۳ کیلوگرم در ماه، پنیر ۴۰۰ گرم در ماه، تخم مرغ یک کیلوگرم در ماه، گوشت مرغ ۲ کیلوگرم در ماه، روغن مایع ۸۱۰ گرم در ماه، ماکارونی ۷۰۰ گرم در ماه، برنج ایرانی ۲ کیلوگرم در ماه، ماست پرچرب ۲.۵ کیلوگرم در ماه، قند و شکر ۵۰۰ گرم در ماه، حبوبات ۱۲۰۰ گرم در ماه و گوشت گوساله هم ۱ کیلوگرم در ماه در نظر گرفته شده است.