چطور از بیماری آلزایمر پیشگیری کنیم؟کشف بزرگ

معکوس کردن آلزایمر

دانشمندان موسسه فناوری ماساچوست با استفاده از یک پپتید راهی قابل توجه جهت معکوس کردن بیماری آلزایمر کشف کردند.

به گزارش گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس به نقل از نیویورک پست، دانشمندان موسسه فناوری ماساچوست به پیشرفت بزرگی در نبرد برای معکوس کردن اثرات بیماری آلزایمر دست یافته‌اند؛ که نشان‌دهنده کاهش چشمگیر در تخریب عصبی است.

این دستاورد هیجان انگیز پس از آن حاصل شد که محققان توانستند برای آنزیمی که معمولاً در مغز بیماران آلزایمر بیش از حد فعال است، تداخل ایجاد کنند. آنزیم بیش فعال، CDK5، با یک پپتید، یا رشته ای از اسیدهای آمینه درمان شد. آزمایشات اولیه انجام شده بر روی موش ها نتایج قابل توجه و امیدوارکننده ای را نشان داد.

لی هویی تسای، نویسنده این مطالعه گفت که این پپتید توانایی ورود به مغز را دارد و در چند مدل مختلف، پپتید اثرات محافظتی در برابر از دست دادن نورون‌ها نشان می‌دهد و همچنین به نظر می‌رسد می‌تواند برخی از نقص‌های رفتاری را درمان کند.

دانشمندان امیدوارند که این یافته به درمان پیشگیرانه ای برای زوال عقل تبدیل شود. شرکت‌های داروسازی سعی کرده‌اند P25 را با داروهای مولکولی کوچک مورد هدف قرار دهند، اما این داروها معمولاً عوارض جانبی ایجاد می‌کنند.

این پپتید همچنین نتایج قوی در ترمیم پروتئین تاو مغز از خود نشان می‌دهد که وقتی تغییر می‌کند، به یکی از ویژگی‌های اصلی بیماری آلزایمر تبدیل می‌شود. محققان در کنار آن اثرات در مغز، بهبودهای رفتاری را نیز مشاهده کردند این پپتید می تواند از سد خونی مغزی عبور کند و به نورون های هیپوکامپ و سایر قسمت های مغز برسد.

دانشمندان پیش از این اعلام کرده بودند که چشم‌ها بازتابی از سلامت شناختی یک فرد هستند و از آن‌ها می‌توان برای تشخیص زودهنگام آلزایمر کمک گرفت.

علائم زوال عقل؛آلزایمر زودرس

در آلزایمر چون اولین علامت از دست دادن حافظه است بیشتر به حافظه برمی گردد. زیر پنجاه سال آلزایمر زودرس است و خاص و کم است.

به گزارش بهداشت نیوز، مهدی وحید دستجردی، متخصص مغز و اعصاب گفت: بیماری آلزایمر یکی از انواع زوال عقل است. عقل شامل گفتار، حساب کردن، و.. است که حافظه جزئی از آن است. در آلزایمر چون اولین علامت از دست دادن حافظه است بیشتر به حافظه برمی گردد. زیر پنجاه سال آلزایمر زودرس است و خاص و کم است.

وی ادامه داد: آلزایمر به سن مربوط است. در ۹۰ سالگی درصد بیشتری است و هرچه سن بالاتر برود شیوع این بیماری بیشتر می‌شود. البته بحث زنتیک هم تاحدودی نقش دارد. خود شخص آلزایمر را متوجه نمی شود و یکی از علامت‌های آن این است که خود شخص باور نمی‌کند و حتی برای پوشش این اختلال هم افسانه بافی می‌کنند. فرد به خاطر ندارد اما داستان می‌سازد. کسی که خیلی از اختلال حافظه شاکی است آلزایمر ندارد. اطرافیان متوجه می‌شوند شروع آن هم با مسائل خیلی کوتاه مدت است اگر به هیچ طریقی یادش نیاید آلزایمر دارد.

این متخصص مغز و اعصاب در ادامه بیان کرد: فراموشی هیچ ربطی به آلزایمر ندارد و بهش می‌گویند زوال عقل کاذب که هرکسی ممکن است فراموشی بگیرد در دورانی. آلزایمر بحث بسیار پیچیده‌ای است. یکسری آلارم‌هایی وجود دارد که می‌شود دقت کرد ببینیم فردی اگر فراموش کرده دیروز چه اتفاقی افتاده است و به طور کلی یادش نیاید، به او اگر وقت هم بدهیم، هم یادش نیاید، آلارم است، البته باز هم لزوما آلزایمر نیست.

دستجردی ادامه داد: یکی از راه‌های مهم برای پیشگیری از آلزایمر، ورزش فکری و تمرین کردن هست ولی کسی که علائم آلزایمر دارد دیگر توصیه به تمرین فکری نمی‌کنیم چون دیگر فایده‌ای ندارد و یک بار روحی شدید دارد. اضطراب، استرس و افسردگی فرد را شدید می‌کند.

وی در پایان اظهار داشت: تغذیه سالم هم برای پیشگیری از آلزایمر نقش دارد ولی اینکه بتوانیم با خوراکی و تغذیه آلزایمر را درمان کنیم اصلا امکان‌پذیر نیست و فقط می‌توانیم آلزایمر را کنترل کنیم.

معجزه ویتامین دی برای آلزایمر

بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان با زوال عقل زندگی می کنند که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ این رقم به ۱۳۹ میلیون افزایش یابد. در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند این بیماری را متوقف کند.همچنین درمان‌هایی که می‌توانند پیشرفت زوال عقل را کُند کند در حال بررسی هستند.

عوامل زیادی وجود دارد که باعث پیشرفت زوال عقل می‌شود.یکی از این عوامل،کمبود ویتامین دی است که برخی از مطالعات نشان داده‌اند که این ویتامین ممکن است به پاکسازی دانه‌های آمیلوئید بتا که یکی از نشانه‌های بیماری آلزایمر است،کمک کند.با این حال،این مطالعات نتایج متناقضی را در مورد اینکه آیا ویتامین D عملکرد شناختی را بهبود می‌بخشد،ارائه می‌دهد.سایر مطالعات نشان می‌دهند که کمبود ویتامین دی باعث افزایش خطر ابتلا به زوال عقل و آلزایمر می‌شود.اخیراً محققان ارتباط بین مصرف مکمل ویتامین دی و زوال عقل را ارزیابی کردند و دریافتند که مصرف مکمل ویتامین دی خطر ابتلا به این بیماری را کم می‌کند.

برای این مطالعه،محققان نتایج داده‌های ۱۲۳۸۸ نفر را که در ابتدای مطالعه عاری از زوال عقل بودند،تجزیه و تحلیل کردند.در مجموع نتایج نشان داد که ۳۷ درصد از افراد حداقل یکی از سه مکمل کلسیم-ویتامین دی،کوله کلسیفرول و ارگوکلسیفرول را مصرف کرده‌اند.محققان در تجزیه و تحلیل های خود، متغیرهای جمعیت شناختی،بالینی و ژنتیکی مانند افسردگی را درنظر گرفتند.پس از پنج سال، محققان دریافتند که ۸۳.۶ درصد از افرادی که مکمل‌ ویتامین دی را مصرف می‌کردند،زنده و سالم بودند.همین امر برای ۶۸.۴ درصد از افرادی که این مکمل‌ها را مصرف نکرده بودند،صادق بود.در طی ده سال، محققان دریافتند که ۲۲٪ از شرکت کنندگان به زوال عقل مبتلا شدند که ۷۴.۸٪ از آنها ویتامین دی مصرف نکرده بودند.این درحالی بود که ۱۴.۶٪ از افرادی که ویتامین دی مصرف می‌کردند به این بیماری مبتلا شدند.

سود بیشتر زنان از مصرف ویتامین دی

در این آزمایش،زنانی که ویتامین دی مصرف می‌کردند،۴۹ درصد کمتر از زنان دیگر دچار زوال عقل شدند.همچنین مردانی که ویتامین دی مصرف می‌کردند،۲۶ درصد کمتر از مردان دیگر به زوال عقل مبتلا شدند.محققان همچنین دریافتند که افسردگی باعث افزایش ۳۵ درصدی خطر ابتلا به زوال عقل می‌شود.

چگونه ویتامین D ممکن است به زوال عقل کمک کند

یک دکتر می‌گوید:«یافته‌ها نشان می‌دهد که مکمل‌های ویتامین دی خطر زوال عقل را در برخی از بیماران کاهش می‌دهد.همچنین نتایج به ما یادآوری می‌کند که افراد پیری که کمبود ویتامین دی دارند،در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف قرار دارند.مطالعات قبلی نشان داده اند که کمبود ویتامین دی یک عامل خطر برای ابتلا به زوال عقل است چون این ویتامین علاوه بر حفظ سلامت استخوان،کاربرد زیادی در بدن دارد.برای مثال،این ویتامین به محافظت از سلول های عصبی در برابر آسیب‌های مختلف،از جمله سایر پروتئین های غیر طبیعی که در زوال عقل نقش دارند، کمک می‌کند.»او همچنین معتقد است:«چیزی که باعث شده است زنان نسبت به مردان از مصرف ویتامین دی بیشتر سود ببرند،این است که آن‌ها دو کروموزوم X دارند و بسیاری از ژن‌های تنظیم‌کننده ایمنی روی همین کروموزوم‌ قرار دارند.با این وجود،زنان سه برابر بیشتر از مردان در خطر ابتلا به لوپوس،آرتریت روماتوئید،فیبرومیالژیا و بیماری‌های دیگر قرار دارند.»

چقدر ویتامین دی مصرف کنیم؟

یک دکتر معتقد است:«نتایج این مطالعه نشان می‌دهد افرادی که در گروه مصرف‌کنندگان مکمل ویتامین دی بودند،نسبت به گروه دیگر زندگی بهتری داشتند و کمتر دچار افسردگی شدند.از آنجایی که متغیرهای موثر بر زوال عقل در انجام آزمایش کنترل نشده‌اند،بنابراین خارج کردن تفسیرهای درست از داده‌ها دشوار است.همچنین با وجود این‌که سه نوع ویتامین دی در این آزمایش استفاده شده بود،اما میزان دوز مکمل آن‌ها و همچنین مقدار این ویتامین در خون گزارش نشده است.نتایج به دست آمده بسیار مهم هستند اما شواهد علّی واقعی را اثبات نمی کنند چون این مطالعه عوامل مهمی از جمله میزان قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای جذب ویتامین دی و میزان ارتباط افراد با دیگران که ممکن است میزان خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهد،در نظر نگرفته است.پس برای به دست آوردن نتایج دقیق‌تر،باید مطالعات و آزمایشات بیشتری انجام بگیرد.همچنین مهم است که به یاد داشته باشید مصرف بیش از حد ویتامین دی می‌تواند باعث برخی مشکلات سلامتی شود.»او در نهایت اضافه کرد:«در حال حاضر ده‌ها عامل بهداشتی وجود دارد که می‌دانیم می‌توانند خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل را کاهش دهند.برای مثال داشتن سطح خون بین ۴۰ تا ۸۰ برای سلامت مغز مناسب است.بنابراین در این زمینه پزشکان باید تلاش کنند تا این عوامل را در وضع مطلوب بررسی کنند.»

خبر خوش از پیش بینی و تشخیص آلزایمر

تیمی از دانشمندان بین‌المللی موفق به توسعه نوعی «آزمایش خون» برای تشخیص بیماری آلزایمر شدند. این تست خون بر پایه آنتی‌بادی طراحی شده و می‌تواند نوع خاصی از «پروتئین‌های تاو» را که با بیماری آلزایمر مرتبط هستند، تشخیص دهد. دانشمندان امیدوارند این آزمایش خون بتواند راه را برای کشف روش‌های درمانی موثرتر برای آلزایمر، هموار کند.

بیماری آلزایمر را می‌توان پیش از بروز علائم تشخیص داد

دانشمندان می‌گویند وجود دو پروتئین در مغز می‌تواند به تشخیص آلزایمر منجر شود چون احتمال ابتلا به این بیماری را بسیار بالا می‌برد.

تحقیق نسبتاً بزرگی که توسط دانشمندان دانشگاه لوند سوئد انجام شده است، نشان می‌دهد که تشخیص بیماری آلزایمر پیش از بروز علائم ممکن است. روشی که محققان برای این تشخیص پیدا کرده‌اند، از طریق دو پروتئین انجام می‌شود که می‌تواند نشان دهد چه افرادی در آینده با علائم این بیماری درگیر می‌شوند.

محققان در این تحقیق بین‌المللی 1325 نفر را در سوئد، آمریکا، هلند و استرالیا زیر نظر گرفتند. این افراد در ابتدای تحقیق هیچ مشکلی به لحاظ شناختی نداشتند. آنها با استفاده از اسکن‌های PET وجود پروتئین‌های تائو و آمیلوید را در مغز افراد بررسی کردند.

در ادامه تحقیق که دانشمندان چند سال دیگر به سراغ داوطلبان رفتند، مشخص شد افرادی که این دو پروتئین را داشتند، حدود 20 تا 40 برابر بیشتر از بقیه در معرض ابتلا به آلزایمر قرار گرفته بودند. «ریک اوسنکوپل»، نویسنده اول این مقاله می‌گوید: «زمانی که هردو پروتئین بتا-آمیلوید و تائو در مغز حضور دارند، آنها دیگر نه فاکتور ریسک، بلکه نشانه تشخیص هستند. پاتولوژیستی که نمونه‌های مغز را بررسی می‌کند، باید بلافاصله تشخیص آلزایمر را برای بیمار داشته باشد.»

تشخیص آلزایمر پیش از ظهور نشانه‌های شناختی ممکن است

اوسنکوپل می‌گوید محققان آلزایمر به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک گروه باور دارند که این بیماری تا زمان بروز علائم شناختی قابل تشخیص نیست. ولی گروه دوم می‌گویند تشخیص با اتکا بر بیولوژی و آنچه در مغز دیده می‌شود، می‌تواند صورت بگیرد. این محققان دانشگاه لوند هم خود را از گروه دوم می‌دانند.

اوسنکوپل باور دارد که درست مثل آزمایش سرطان پروستات، اگر در نمونه‌برداری متوجه سلول‌های سرطانی شویم، تشخیص بیماری سرطان را اعلام می‌کنیم، حتی اگر فرد علائم خاصی نداشته باشد. پژوهشگران با توجه به کشف داروهای نویدبخش جدید برای آلزایمر می‌گویند:

«اگر بتوانیم بیماری را قبل از ظهور چالش‌های شناختی تشخیص دهیم، در‌نهایت شاید بتوانیم از دارو برای کندتر کردن بیماری در مراحل ابتدایی استفاده کنیم. بیمار می‌تواند از ترکیب فعالیت فیزیکی و تغذیه خوب برای افزایش شانس جلوگیری یا کندتر کردن مشکلات شناختی در آینده استفاده کند. با این حال، تحقیقات بیشتری باید انجام شود تا بتوانیم درمان را به افرادی که دچار فقدان حافظه نشده‌اند، پیشنهاد کنیم.»

نتایج این مطالعه در مجله Nature Medicine منتشر شده است.