هواشناسی:بارش در راه است؛اوضاع 5 روز آینده

سازمان هواشناسی کشور یک سازمان دولتی است.سازمان هواشناسی مسئولیت رصد و بررسی و آمار هوا و بارش را به عهده دارد.سازمان با بررسی نقشه های هواشناسی و اطلاعات ماهواره‌ای سعی در اعلام وضعیت آینده هواشناسی و اعلام هشدار لازم دارد.

هواشناسی و پیش بینی 5 روز آینده

پیش‌بینی وضع هوا در ۵ روز آینده؛ بارش در راه است
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از ورود سامانه‌ بارشی به کشور طی امروز (اول دی‌ماه) و وزش باد شدید در برخی استان‌ها خبر داد.
صادق ضیاییان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به شرایط جوی کشور اظهار کرد: امروز (اول دی‌ماه) با ورود سامانه‌ای بارشی، در برخی نقاط شمال غرب، غرب، دامنه و ارتفاعات البرز مرکزی همچنین جنوب غرب و استان‌های واقع در دامنه‌های زاگرس مرکزی، بارش در مناطق جنوبی گاهی رعد و برق، وزش باد شدید موقت و در نقاط مرتفع و سردسیر بارش برف پیش‌بینی می‌شود.
وی افزود: شنبه (۲ دی‌ماه) گستره بارش علاوه بر مناطق ذکر شده در روز قبل، مناطقی از نیمه شمالی فارس، جنوب و غرب استان اصفهان را نیز در برخواهد گرفت. در این روز در برخی نقاط دامنه‌های جنوبی البرز و شرق و شمال شرق کشور احتمال رخداد بارش پراکنده پیش‌بینی می‌شود. شنبه در جنوب آذربایجان غربی، غرب کردستان، شمال شرق خوزستان، شرق لرستان، کهگیلویه و بویراحمد و نیمه غربی چهارمحال بختیاری بارش شدت خواهد داشت.
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با بیان اینکه یکشنبه (۳ دی‌ماه) در نوار غربی کشور و ارتفاعات البرز غربی و مرکزی، بارش و وزش باد رخ می‌دهد، گفت: در دامنه‌های جنوبی البرز نیز سرعت وزش باد افزایش می‌یابد. دوشنبه (۴ دی‌ماه) سامانه بارشی تضعیف و در برخی نقاط غرب، شمال غرب، جنوب غرب، ارتفاعات رشته کوه البرز، در شرق سواحل دریای خزر همچنین در برخی نقاط شمال شرق کشور بارش پراکنده و وزش باد پیش‌بینی می‌شود.
به گفته ضیائیان، دوشنبه در دامنه‌های جنوبی البرز وزش باد قابل ملاحظه است همچنین روز سه‌شنبه (۵ دی‌ماه) در غالب مناطق کشور جوی پایدار پیش‌بینی می‌شود.
وی یادآور شد: از شنبه تا دوشنبه در شمال غرب کشور، استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، کردستان و زنجان، وزش باد شدید و در برخی نقاط وزش باد بسیار شدید خواهد بود. شنبه غرب خلیج فارس و دریای خزر مواج است
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مخاطرات وضع هوا درباره وضعیت جوی تهران طی دو روز آینده اظهارکرد: آسمان تهران فردا (۲ دی‌ماه)  کمی ابری و غبار صبحگاهی، در بعدازظهر به‌تدریج ابری و افزایش باد با احتمال بارش باران با حداقل دمای ۶ و حداکثر دمای ۱۳ درجه سانتیگراد و در ‌روز یکشنبه (۳ دی‌ماه) نیمه ابری، همراه با وزش باد در بعضی ساعت‌ها و افزایش باد با حداقل دمای ۶ و حداکثر دمای ۱۵ درجه سانتیگراد پیش‌بینی می‌شود.

وی در پایان گفت: طی امروز و فردا بندرعباس با دمای ۲۶ و ۲۵ درجه سانتیگراد گرم‌ترین و شهرکرد با دمای ۷- و ۳- درجه سانتیگراد سردترین مراکز استان‌ کشور هستند.

ماجرای اتاق گاز و هواشناسی ایران

«اتاق گاز» در ایران مانع بارش‌ها است؟ واقعا در ترکیه برف بیشتری بارید؟
ماه آذر۱۴۰۲ نه آن آذری شد که ما دل‌مان می‌خواست و نه آن آذری شد که سازمان هواشناسی پیش‌بینی کرده بود.
جام جم در گزارشی نوشت: آذر با این‌که هنوز تمام نشده و نمی‌شود پرونده‌اش را به‌طور کامل بست ولی تا همین جای کار هم برای بسیاری از ساکنان فلات ایران یک ماه خشک بود؛ ماهی که یک دست‌مان به دعا و یک دست‌مان به ورق‌زدن اخبار مربوط به بارش‌ها در کشورهای دور و نزدیک بود.
حالا این خشکی و کم‌بارشی میان کاربران فضای مجازی جوی را ایجاد کرده که ناخواسته تا فضای حقیقی هم کش آمده و مردم را به طرح این سؤال واداشته که چرا کشورهای همسایه سهمی خوب از بارش‌های پاییزی داشته‌اند اما ما در میانه این کشورها بازهم با خشکسالی و آسمانی که ناخن‌خشکی می‌کند رخ‌به‌رخیم؟
چند عکس نیز دراین فضا و حتی در برخی رسانه‌های رسمی منتشر شده که جلوه دلهره‌آوری دارد. در این عکس‌ها سمت خشک و فاقد پوشش برفی، ما هستیم و سمتی که روی کوه‌هایش برف نشسته است، ترکیه؛ همسایه غربی ما. این عکس‌ها بازار بحث‌ها و اظهارنظرها، حتی بازار ربط دادن چیزهای بی‌ربط به هم را داغ کرده تا جایی که یک مخاطب کم‌اطلاع، هول برش می‌دارد که نکند در ایران ما فاجعه‌ای در حال وقوع است.

ماجرای اتاق گاز ایران

نقشه مربوط به پوشش برف در سطح کشور که متعلق به شرکت مدیریت منابع آب و روز ۲۵ آذر ۱۴۰۲ است به معنی واقعی، آب‌سردی است که روی سرمان ریخته می‌شود. در این نقشه، ایران ما به‌جز در بخشی از نوار شمالی، غربی و جنوب‌غربی‌اش که معلوم است در آن برف نسبتا خوبی باریده، بقیه به رنگ خاکی است یعنی که امسال روی برف را اصلا ندیده است. این موضوع بهانه‌ای شده است برای پست گذاشتن‌ها و اظهارنظرهای مختلف ازجمله این‌که میان کم‌بارشی‌های ایران در ۲۰سال اخیر و روند صعودی مصرف گاز طبیعی در کشور رابطه مستقیمی وجود دارد. به عبارت دیگر، مدافعان این رویکرد می‌گویند مصرف بیش ازاندازه گاز درکشورمان باعث شکل‌گیری«اتاق گاز» درایران و درنتیجه جلوگیری از باروری ابرها شده است. به همین علت ما موضوع این اتاق گاز ادعایی را با صادق ضیائیان، رئیس سازمان ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا و نیز عباس رنجبر، عضو هیات علمی پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو در میان گذاشتیم که پاسخ هردوی آنها خط بطلانی بر این ماجرا کشید. توضیحی که ضیائیان برای مردود دانستن تاثیر مصرف گاز بر باروری ابرها در کشورمان ارائه داد در این چند عبارت خلاصه می‌شود: «این حرف قابل قبول نیست و نمی‌تواند عامل موثری در کم‌بارشی‌ها باشد. ما به‌طور دائم جو را پایش می‌کنیم، به همین دلیل اعلام می‌کنیم آنچه که باعث کم‌بارشی در پاییز امسال و به‌ویژه در ماه آذر شد انتقال اندک رطوبت از دریای سرخ و مدیترانه به سمت کشورمان بود وگرنه اگر مصرف گاز چنین توانی داشته باشد چرا سال‌های پربارش هم به سراغ‌مان می‌آید؟»

پاسخ عباس رنجبر به ادعای تشکیل اتاق گاز در ایران نیز مشابه ولی با ادبیاتی متفاوت بود: «اگر قرار باشد بارش‌های خوبی داشته باشیم باید تغذیه رطوبتی به‌خوبی انجام شود؛ یعنی اتفاقی که در پاییز و مخصوصا آذر امسال به‌خوبی انجام نشد. از سوی دیگر تاثیر مصرف گاز در نابارورشدن ابرها موضوعی است که اثرات خرد ومحلی دارد حال آن‌که تغییرات جوی در مقیاس‌های بسیار بزرگ بر بارش‌ها اثر می‌گذارند؛ مسائل و پدیده‌هایی که در مسافت‌هایی بسیار دورتر از کشورمان زمینه‌ساز بارش‌ها می‌شوند.»

چه کسی گفته بارش همسایه‌ها خوب است؟

درفضای مجازی و پچ‌پچه‌های فضای حقیقی حرف از این است که درغرب آسیا فقط ایران است که آسمانش خشکیده به‌طوری‌که سایر همسایه‌ها دارند از پاییز پربارش نهایت لذت را می‌برند. این حرف و حدیث‌ها باعث می‌شود حال بدی به شنونده دست دهد اما وقتی مسئولان و کارشناسان، این حرف‌ها را با ادله تکذیب می‌کنند، آدم دوباره نفسی به‌ راحتی می‌کشد. ما موضوع عکس‌هایی را که از ارتفاعات مشترک ایران و ترکیه در رسانه‌ها دست به دست می‌شود با صادق ضیائیان و عباس رنجبر در میان گذاشتیم که هردوی آنها قضیه را با عینک علمی دیدند و درباره‌اش توضیح دادند.

قبل ازهرچیز ضیائیان گفت: «چه کسی گفته وضع بارشی کشورهای همسایه از ما بهتر است» و رنجبر نیز گفت: «این موضوع به‌هیچ‌وجه صحت ندارد و فقط در عربستان بارش‌های کمی اتفاق افتاده که آن‌هم برجسته‌سازی شده است.» اما هردوی اینها در مورد بارش‌های خوب در ترکیه اتفاق‌نظر داشتند و علتش را نیز توضیح دادند.

صادق ضیائیان، رئیس سازمان ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا دراین‌باره به ما گفت: «ترکیه کشوری است که در کنار دریای مدیترانه و سیاه قرار دارد و رطوبتش بالاست و به‌طورطبیعی بارش‌های آن بیشتر از ایران است. بنابراین مقایسه بارش‌های ایران و ترکیه اساسا کار غلطی است؛ مثل این که بارش‌های استان‌های حاشیه دریای خزر را با تهران مقایسه کنیم.» عباس رنجبر، عضو هیات علمی پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو نیز دراین‌باره به ما این‌چنین توضیح داد: «وضعیت اقلیم ترکیه را باید جدا از کشورهای غرب‌آسیا مانند عراق، سوریه، عربستان، افغانستان و حتی ترکمنستان دانست، چون این کشورها به‌عنوان سرزمین‌های شرقی مدیترانه نیاز به شکل‌گیری سیستم‌های چرخنده دارند که این سیستم‌ها امسال چندان فعال نشدند.»

هواشناسی:تداوم خشکسالی ۲۰ ساله در ایران

ایران، کشوری با اقلیم خشک و نیمه‌خشک است که میزان بارش‌های آن یک‌سوم متوسط جهانی است؛ همین شرایط سبب شده وضعیت بارشی کشور در چند سال اخیر چندان مطلوب نباشد، از طرف دیگر بروز پدیده تغییر اقلیم مزید علت شده و سال‌های کم بارشی یا خشکسالی را برای ایران رقم زده است.
امسال نیز سال آبی جاری (ابتدای مهر ۱۴۰۲) در حالی سومین ماه خود را نیز به‌زودی پشت سرمی گذارد که میزان بارندگی‌ها در کشور با وجود پیش‌بینی اولیه برای پربارشی با کمترین میزان به پایان رسید.
گزارش اخیر شرکت مدیریت منابع آب ایران بیانگر آن است که کشور با کاهش ۶ درصدی میزان بارش‌ها از ابتدای مهر ماه امسال تا کنون نسبت مدت مشابه سال گذشته روبرو شده است.
کاهش ۲۷ درصدی بارش‌های نسبت به دوره بلندمدت
بر این اساس از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۸ آذرماه ۳۴.۲ میلیمتر بارش در کشور رخ داده است، در حالی که در دوره بلندمدت ۴۷.۲ میلیمتر بارش در این مدت داشتیم و این نشان از کاهش ۲۷ درصدی بارش‌های امسال نسبت به دوره بلندمدت دارد.
بارش‌های از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۸ آذر ماه در مقایسه با همین بازه زمانی سال گذشته که میزان بارش‌ها ۳۶.۵ میلیمتر بوده ۶ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
استان چهارمحال و بختیاری با ۵۸ درصد کاهش، فارس با ۴۸ درصد، استان‌های خراسان رضوی و زنجان با کاهش ۴۷ درصدی بیشترین کاهش بارش‌ها را نسبت به سال آبی پارسال را دارند.
«فیروز قاسم‌زاده» سخنگوی صنعت آب در همین رابطه در گفت‌وگو با ایرنا، درباره ارزیابی از وضعیت بارشی کشور و اثر آن بر روی منابع آبی کشور و چگونگی تامین آب با اعلام اینکه میزان بارش‌ها در پاییز امسال از میزان نرمال کمتر بوده است، گفت: پاییز امسال کم‌بارش است و میزان بارندگی‌ها در این فصل حتی کمتر از نرمال خواهد بود.

وی با بیان اینکه میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ۱۴۰۲) برای برخی مناطق خوب و برای برخی مناطق نامناسب بوده است، تاکید کرد: در مجموع ۲۰۰ میلیون مترمکعب ورودی آب به مخازن سدهای حوضه آبریز کارون بزرگ، دز و کرخه با همین بارندگی اخیر داشتیم، ولی از آن جهت که در پایین‌دست یک آب به هنگامی در اختیار کشاورزی قرار گرفت، میزان ذخایر مخازن در این بخش بهبود یافت.

سخنگوی صنعت آب ادامه داد: در سایر مناطق کشور میزان بارندگی‌ها مطلوب نبوده، به خصوص در استان‌های تهران و البرز که چند سالی با خشکسالی مواجه بودیم و اکنون با کاهش ۳۰ درصدی بارش‌ها در این ۲ استان مواجه‌ایم.

هواشناسی:سدها در شرایط خوبی قرار ندارند

قاسم‌زاده خاطرنشان کرد: چند سال متوالی کاهش بارش در هیدرولوژی منطقه و آورد رودخانه‌ها اثر داشته و بر همین اساس وضعیت سدها در شرایط خوبی قرار ندارند. اگر وضعیت بارش به سمت مدل‌های وقایع حدی حرکت کند، ستاد فرماندهی سیل در وزارت نیرو فعال و بحث‌های مربوط به سیل در نظر گرفته خواهد شد.

«حسین دهبان» کارشناس موسسه تحقیقات آب در باره علت کاهش بارش‌ها به ایرنا گفته است: روند تصویرسازی مدل‌های اقلیمی از وضعیت بارشی کشور نشان می‌دهد در آینده نه‌چندان دور بارش‌ها بیشتر مناطق جنوبی ایران را متاثر می‌کند. مطالعات و تصویرسازی از وضعیت بارشی نشان می‌دهد مناطق جنوبی کشور متاثر از بارش‌های با منشأ سودانی، در آینده نه‌چندان دور شاهد بارش‌های بیشتری خواهد بود.

وی ادامه داد: از طرف دیگر مناطق شمال غرب و غرب کشور به‌ویژه حوضه آبریز دریاچه ارومیه، استان‌های آذربایجان غربی و شرقی با کاهش بارش روبه‌رو خواهد شد. به همین نسبت در شمال غرب کشور در حوضه‌های آبریزی مثل ارس و دریاچه ارومیه و استان‌های آذربایجان غربی و شرقی و هر پهنه‌ای در غرب و شمال غرب کشور، کاهش بارش اتفاق خواهد افتاد.

این کارشناس موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو خاطرنشان کرد: مهم‌ترین عاملی که سبب شده شرایط آب‌وهوایی نه‌فقط در ایران بلکه در جهان به این صورت شود، تحولات اقلیمی است.

دهبان، مهم‌ترین عامل بروز این شرایط را افزایش دمای کره زمین برشمرد و گفت: این امر سبب شده هر ساله رکورد افزایش دمای هوا نسبت به سال قبل شکسته شود. مهم‌ترین علت این افزایش دما مربوط به اثر گازهای گلخانه‌ای و فعالیت‌های صنعتی است و زمانی که افزایش دما به‌ویژه در جو زمین اتفاق افتد، باعث می‌شود توازن انرژی در جو جابه‌جا شود.