(عکس) تراز آب دریای خزر به کمترین میزان صد سال گذشته رسید

منبع:همشهری آنلاین
مدت مطالعه:1 دقیقه

دریای خزر یا دریاچه کاسپین بزرگترین دریاچه جهان است.دریای خزر هر روز کوچکتر می شود.خبر هولناک از زمان خشکی دریای خزر اعلم شده است.

خشکی دریای خزر چقدر است؟

کارشناس محیط زیست گفت: داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد که در سال جاری میلادی تراز خزر نسبت به سال گذشته ۲۰ سانتیمتر کاهش داشته‌ است.
الهه موحدی کارشناس محیط زیست گفت: دریای خزر در تاریخ خود نوسانات زیادی را داشته است و اگر به دوره‌های زمین‌شناسی بیش از ۱۰۰ سال اخیر برسیم، می‌بینیم که این نوسان‌ها شدیدتر هم بوده است.
وی افزود: ماهیت دریای خزر دریاچه است و تغییرات اقلیمی می‌تواند به شدت روی این دریاچه تاثیر بگذارد. در واقع اگر این تاثیر در دریاهای آزاد در حد میلیمتر باشد در دریای خزر به چندین متر می‌رسد.

موحدی گفت: دریای خزر در ۲ دهه اخیر ۲ متر کاهش تراز آب ثبت شده است و اکنون به کمترین مقدار خود یک قرن اخیر در تراز دریای خزر رسیده است.

این کارشناس با بیان اینکه کاهش ورودی آب نیز در کنار تغییر اقلیم به شدت روی کاهش تراز تاثیرگذار بوده است، اظهار کرد: سهم رودخانه‌های ما در دریای خزر بسیار کم است و ۸۰ درصد آب خزر را ولگا می‌دهد، اما علاوه بر ولگا ورودی‌های سایر رودخانه‌ها این حوزه نیز کم شده است. ولگا ۳۰۰ میلیارد متر مکعب آب وارد دریای خزر می‌کند و تغییرات ورودی آب آن به خزر از همه موارد اثرگذارتر است.

وی با اشاره به موضوع تبخیر دریای خزر نیز توضیح داد: دریای خزر یک دریاچه آب شیرین است، لذا تبخیر آن بالاتر از دریاهای شور است و یکی، دو درجه افزایش گرمایش جهانی تاثیر بسیار شدیدی بر تبخیر آب آن داشته است به طوری که داده‌های سازمان نقشه برداری نشان می‌دهد این تبخیر می‌تواند ۱۰ سانتیمتر در سال باشد.

موحدی ادامه داد: البته بعضی سال‌ها این مقدار بیشتر و بعضی سال‌ها کمتر بوده است. به عنوان مثال، در همین سال ۲۰۲۴ داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد که تراز خزر نسبت به سال گذشته ۲۰ سانتیمتر کاهش داشته‌ است.

زمان خداحافظی با دریای خزر را بدانید!

بنابر اعلام کارشناسان، دریاچه خزر اگر با همین روند خشک بشود تا حدود ۷۰ سال دیگر نابود خواهد شد.
به نقل از رکنا، بر اساس برآورد بعضی کارشناسان، ‎ دریاچه خزر اگر با همین روند خشک بشود تا حدود ۷۰ سال دیگر نابود خواهد شد.
تا الان به اندازه ۱۷ ‎دریاچه ارومیه از آب خزر کاسته شده.
علت اصلی این خشک شدن تدریجی را سدسازی‌های روسیه و آذربایجان بر سرچشمه‌های خزر قلمداد کرده‌اند و همچنین بسته شدن ولگا که تامین‌کننده ۸۵‌درصد آب آن است.

آخرین جزئیات از خشکی دریای خزر

بر اساس اطلاعات منابع رسمی، در دو سال اخیر، حدود ۶۰ سانتی متر عقب نشینی در (در سواحل ایران) رخ داده است. در سمت قزاقستان این عدد چند ده کیلومتر است. ایران در بهترین قسمت کاسپین قرار گرفته است و عمق دریا، سمت ایران بسیار زیاد است، به همین دلیل نیز نسبت به چهار کشور دیگر، دیرتر متوجه تبعات این اتفاق می‌شویم. اما زمانی که این مسئله در بخش ایران تشدید شود، بالاترین خسارت را هم خواهیم دید. ما جنگل‌های هیرکانی را داریم که ریشه آن متاثر از دریای کاسپین است و اگر دریا خشک شود یا عقب نشینی کند با بالاترین موج مهاجرت جانداران این جنگل‌ها و چه بسا نابودی تدریجی جنگل‌ها رو به رو خواهیم شد.

وضعیت همه کشور‌های منطقه بحرانی است

محمد درویش گفت: «دریای خزر یا کاسپین، بزرگ‌ترین پهنه آبی محصور در کره زمین است که از آن به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه جهان یاد می‌شود. چند برابر خلیج فارس در دریای خزر آب وجود دارد. این دریا، از نظر «والانس اکولوژیکی»، در منطقه نقشی انکارناپذیر دارد. پنج کشور روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، ایران و آذربایجان، مستقیما در حاشیه این پهنه آبی قرار گرفته اند و در نتیجه چندین کشور اطراف این پهنه آبی نیز متاثر از وضعیت این دریا خواهند بود. تاجیکستان، ازبکستان و حتی بخش‌هایی از اروپا و چین و افغانستان نیز از این پهنه آبی تاثیر می‌گیرند. عمده‌ترین محل تامین آب این دریا، رودخانه ولگا در روسیه است. البته رودخانه‌های متعدد دیگری به خصوص از سمت ایران، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان وارد این پهنه آبی می‌شوند. اما همه این رودخانه‌ها در مجموع، حدود ده میلیارد متر مکعب آب را به سمت کاسپین سرریز می‌کنند.»

وی افزود: «رودخانه ولگا به تنهایی ۹۳۰ میلیارد متر مکعب، آورد آبی برای دریای خزر دارد و مهمترین دلیل تاب آوری کاسپین رودخانه ولگا محسوب می‌شود. متاسفانه اکنون با توجه به پروژه‌های سدسازی متعددی که دولت روسیه روی این رودخانه اجرا می‌کند، احتمال این که یک بحران جدی در کاسپین ایجاد شود زیاد است. چند ماه پیش، دولت قزاقستان، صراحتا اعلام خطر کرد. بیشترین بحران کاهش تراز آبی در قزاقستان ایجاد شده و ساحل خزر، چند ده کیلومتر عقب نشینی کرده است. در شمال خزر، عمق متوسط دریا، بسیار کم است، ولی در سمت ایران تا ۹۰۰ متر عمق دارد.»

مهیب‌ترین رخداد بیابان زایی قرن در دریای خزر

این فعال محیط زیست گفت: «کشور‌های عضو باید دور یک میز نشسته و با هم درباره حق آبه کاسپین صحبت و تعیین کنند که هر یک از این ۵ کشور چه درصدی از حق آبه را پرداخت کنند. همچنین باید تعیین شود اگر کشوری فاضلاب خام وارد این دریا کرد، چگونه باید جریمه شود. همه باید به شکل متحد دور یک میز جمع شوند. اگر این اتفاق بیفتد می‌توانیم به این پهنه آبی بزرگ امیدوار باشیم. اگر هر کسی فقط به فکر منافع خود باشد، موفقیت و دستاورد مثبتی نخواهیم داشت. برای مثال اگر ایران فقط به فکر طرح‌های انتقال آب و شیرین سازی باشد یا ترکمنستان و آذربایجان نیز به تعهدات خود عمل نکنند، طبیعتا به جمع بندی و اشتراک منافع نمیرسیم. همه باید سهم خود را پرداخت کنند. طبیعتا روسیه با دارا بودن گسترده‌ترین مرز مشترک و این که مهمترین تامین کننده آب دریا است، سهم مهمتری دارد، اما سایر کشور‌ها هم باید مشارکت موثر خود را اثبات کنند.»

آغاز بحران با سدسازی‌های روسیه

این پژوهشگر حوزه محیط زیست گفت: «شانسی که در حال حاضر داریم این است که دولت روسیه درگیر جنگ اوکراین شده و از سوی نهاد‌های بین المللی تحریم است. در نتیجه هزینه‌ای که قرار بود روسیه از بانک جهانی برای سد ساختن دریافت کند، فعلا تعلیق و روند سدسازی روسیه مختل شده است. البته چینی‌ها نیز در این زمینه به روسیه پیشنهاد همکاری داده اند. اما در نهایت اگر جنگ روسیه تمام شود، با این روند نه تنها کار کاسپین تمام می‌شود بلکه شرایط برای ایران نیز به شدت بحرانی و بغرنج خواهد شد.»