آذر روز یا جشن آذرگان مهم ترین جشن ایران باستان ...+جزئیات

آذر روز یا همان جشن آذرگان یکی از مهم ترین جشن های ایران باستان است که در این مطلب درباره زمان برگزاری، آیین و مراسم های ویژه و گل مخصوص این جشن صحبت میکنیم.

با آذر روز جشن آذرگان ایرانی ها آشنا شوید

آذر سومین و آخرین ماه فصل پاییز است که نام این ماه از نام ماه نهم گاه شماری اوستایی نو برگرفته شده است. نهمین روز هر برج نیز در گاه شماری زرتشتی آذر نام دارد.

در نُهمین روز از آذرماه که نام روز و ماه یکی می شود یعنی روز آذر در ماه آذر، جشن «آذرگان» برگزار می شود. این جشن به مناسبت فرارسیدن ماه آذر و برافروختن نخستین شعله زمستانی گرامی داشته می شود.

ریشه ی تاریخی آذر روز یا همان آذر جشن

در گذشته ایرانیان هر ماه جشن های مختلفی برگزار می کردند، آذر جشن نیز یکی از جشن های ایرانیان برای استقبال از زمستان می باشد.

سه زمان مختلف برای برگزاری جشن آذرگان

در نُهمین روز از آذرماه که نام روز و ماه یکی می شود، جشن آذر برگزار می گردد البته در گاهشمار خورشیدی، روز سوم آذر هم به نام آذرگان نام گذاری شده است. برخی از مردم به مناسبت فرارسیدن ماه آذر و برافروختن نخستین شعله زمستانی این جشن را یکم آذرماه برگزار می کنند.

آذر روز جشن آذرگان

ایرانیان باستان آتش را سمبل پاکی و راستی می دانستند و آتش در نزد آنها بسیار جایگاه بالایی داشت. چنانچه در بخش فرهنگ و هنر نمناک عنوان شده است آتش یکی از چهار عنصر پاک در بین ایرانیان باستان و زرتشتیان اسـت. از نظر ایرانیان نورِ نشئت گرفته از آتش، نشان از اهورامزدا دارد و دل و جان مومنان را روشن می کند.

آذر، ایزد پاسدار آتش و فره ایزدی است. بنابراین ایرانیان با یکی شدن روز و ماه آذر، آذر جشن را برگزار کرده که از جشن های ویژه آتش است و در ستایش آذر اهورایی برگزار می شود. آذر جشن نام های دیگری مانند آذرگان و آذرخش هم دارد.

ایزد آذر در متن های کهن

از آذر اهورایی و جایگاه آن در بسیاری از متون کهن یاد شده است. ایزد آذر، در اسطوره های ایرانی و زرتشتی، ایزد نگاهبان آتش و فروزه اهورامزدا است و جایگاه او را در شمار امشاسپندان نیز آورده اند. این ایزد یکی از بزرگترین ایزدان دین زرتشتی است و نگهبانی آتش را بر عهده دارد. ایزد آذر یا آتور به زبان پهلوی، موکل بر کلیه آتش های اهورایی جهان است و راقب خاموش نشدن آتش آتشکده ها است.

در « یسنا، هات 62 » صفات آذر اهورایی را اینگونه بیان کرده اند:«برازنده ستایش و نیایش» ، «گشایش بخش» و «پناه بخش» و خواستار شادکامی، زندگی دراز، آسایش همگانی، کامروایی و روشنایی از او هستند.

در « تش نیایش» به ستایش آذر اهورایی پرداخته اند و در یسنای 36 بند اول این ایزد از جمله وسایلی است که سبب نزدیکی مخلوقات به خداوند میشود. به همین دلیل قبله زرتشتیان هم، نور است.

ایزد نگاهبان آتش

آئین و مراسم جشن آذر روز جشن آذرگان

زرتشتیان برای گرامیداشت این روز به آتشکده ها رفته و بعد از غبار روبی و پاشیدن عطر به دیوارها دور هم جمع شده و به نیایش می پردازند. مردم در گذشته در حیاط و روی پشت بام ها آتش روشن می کردند و درون آتش عود و چوب های خوشبو برای عطر آگین شدن فضا می انداختند و آن را شعله ور نگاه می داشتند.

سپس شعله ای از آتش را به خانه برده و سعی می کردند تا آخر زمستان آن را شعله ور نگه دارند تا نور و برکت وارد خانه هایشان شود.

اعضای خانواده در جشن آذرگان در کنار آتش و در خانه سفره های رنگارنگی می انداختند و خوراکی های پائیزی را روی این سفره ها می چیدند و تمامی اعضای خانواده دور آن جمع شده و تا پاسی از شب خوش گذرانی کرده و از خوراکی ها تناول می کردند.

گل مخصوص جشن آذر روز

در این جشن ایرانیان برای زینت دادن آتشکده ها و خانه های خود از یک نوع گل خاص به نام گل آتشین یا آذرگون که به رنگ سرخ بود، استفاده می کردند.

این گل، گلی بزرگ بوده است و در دو رنگ زرد و قرمز در طبیعت یافت می شد و چندان خوشبو نبوده است زیرا دهخدا در کتاب لغت نامه آورده است:«گلی باشد زرد که در میان زغب و پرزی با ریشه های سیاه دارد و خوش بوی نیست و ایرانیان دیدار آن را نیک دارند و در خانه بپراکنند.»

با توجه به کتب دیگر گل آذرگون یا آذربون همان گل آفتابگردان است که در رنگ های زرد و سرخ و یا ترکیبی از این دو در طبیعت یافت می شود.