خبر داغ برای زنان خانه دار|عیدی ویژه تامین اجتماعی برای همه بانوان ایرانی

بیمه تامین اجتماعی، گسترده‌ترین پوشش بیمه‌ای کشورمان است و گروه‌های مختلف اعم از دانشجویان، کارگران فصلی و ساختمانی، زنان خانه‌دار و ... می‌توانند با پرداخت حق بیمه ماهیانه به سازمان تأمین اجتماعی از خدمات بازنشستگی و... تامین اجتماعی بهره ببرند.

بیمه "زنان خانه‌دار" تامین اجتماعی نیز یکی از همین پوشش‌های بیمه‌ای تامین اجتماعی محسوب می‌شود. این بیمه مخصوص زنان خانه‌دار در رده‌های سنی مختلف است. همانطور که می‌دانید بانوان خانه‌دار در گذر زمان به انواع و اقسام بیماری‌ها و حوادث دچار می‌شوند. پس داشتن بیمه تامین اجتماعی زنان خانه‌دار برای آن‌ها اهمیت ویژ‌ه‌ای دارد.

در ادامه و با توجه به برخی از سوالات مطرح شده از سوی مخاطبان تسنیم درباره بیمه زنان خانه‌دار پاسخ داده می‌شود:

همسر من بازاری است و درآمد خوبی هم دارد و مشکل مالی خاصی نداریم، چه نیازی به بیمه زنان خانه‌دار دارم؟

همه انواع بیمه‌ها و از جمله بیمه زنان خانه‌دار به منظور ایجاد آرامش خاطر و اطمینان نسبت به آینده ایجاد شده‌اند. هدف از بیمه زنان خانه‌دار نیز همچون سایر بیمه‌ها اطمینان بخشی نسبت به آینده است و با بیمه پردازی در دوره جوانی و زمان تمکن مالی، این اطمینان برای بیمه شده بوجود می‌آید که در زمان پیری و بیماری و سایر مخاطرات امکان استفاده از خدمات و حمایت‌های سازمان تامین اجتماعی وجود دارد.

همسر من بیمه شده تامین اجتماعی است و من و فرزندانم هم از خدمات درمانی تامین اجتماعی استفاده می‌کنیم، چه نیازی به بیمه زنان خانه‌دار دارم؟

بانوانی که تحت تکفل همسر یا پدر خود هستند تنها از حمایت درمانی سازمان تامین اجتماعی بهره‌مند می‌شوند ثبت‌نام و بیمه‌پردازی در بیمه زنان خانه‌دار، موقعیت بانوان را از بیمه شده تبعی به بیمه شده اصلی تغییر می‌دهد و با این کار بانوان از خدمات بازنشستگی و سایر تعهدات بلندمدت و کوتاه‌مدت تامین اجتماعی برخوردار می‌شود، ضمن اینکه این مزیت ویژه برای بانوان ایجاد شده که امکان تداوم استفاده از خدمات درمان بیمه همسر یا پدر نیز برای آن‌ها فراهم است و زنان خانه‌دار که از بیمه همسر یا پدر خود جهت حمایت درمانی استفاده می‌کنند نیاز به پرداخت هزینه بیشتر برای استفاده از خدمات درمانی نخواهند داشت.

همسر متوفی من بیمه بوده و من در حال حاضر مستمری بازماندگان دریافت می‌کنم و تحت پوشش خدمات درمانی هم هستم آیا بیمه زنان خانه‌دار به درد من می‌خورد؟

بانوانی که از مستمری بازماندگان استفاده می‌کنند نیز در کنار دریافت مستمری امکان بیمه پردازی به عنوان بیمه زنان خانه‌دار را دارند و در زمان احراز شرایط و رسیدن به مرحله بازنشستگی نیز امکان دریافت همزمان مستمری بازماندگان (مربوط به همسر متوفی) و مستمری بازنشستگی برای آنان وجود خواهد داشت.

من تحت پوشش بیمه پدر هستم و در حال تحصیل، بیمه زنان خانه‌دار چه تفاوتی با بیمه پدرم دارد و چه خدماتی علاوه بر آن بیمه دارد؟

بانوانی که تحت تکفل پدر خود هستند تنها از حمایت درمانی سازمان تامین اجتماعی بهره‌مند می‌شوند. ثبت‌نام و بیمه پردازی در بیمه زنان خانه‌دار، موقعیت بانوان را از بیمه شده تبعی به بیمه شده اصلی تغییر می‌دهد و با این کار بانوان از خدمات بازنشستگی و سایر تعهدات بلند مدت تامین اجتماعی برخوردار می‌شوند ضمن اینکه این مزیت ویژه برای بانوان ایجاد شده است که امکان تداوم استفاده از خدمات درمانی بیمه همسر یا پدر نیز برای آن‌ها فراهم است و زنان خانه‌داری که از بیمه پدر خود استفاده می‌کنند، نیازی به پرداخت هزینه بیشتر برای استفاده از خدمات درمانی نخواهند داشت.

همسر من بیمه نیست و فرزندانم هم همینطور اگر من بیمه زنان خانه‌دار را پرداخت کنم ایا می‌توانم همسر و فرزندانم را تحت پوشش این بیمه در آورم؟

زنان خانه‌دار بیمه شده تامین اجتماعی می‌توانند با احراز شرایط قانونی فرزندان خود را به عنوان بیمه شده تبعی تحت پوشش قرار دهند و در این صورت خدمات درمانی تامین اجتماعی برای فرزندان برقرار می‌شود. همسر زنان خانه‌دار بیمه شده نیز در صورتی که بر اساس نظر کمیسیون پزشکی تامین اجتماعی از کار افتاده کلی باشد و یا بیش از ۶۰ سال سن داشته و از نظر مالی تحت تکفل بیمه شده زن باشد امکان پوشش بیمه‌ای به عنوان بیمه شده تبعی را خواهد داشت.

من ازدواج نکرده‌ام و فعلا قصدی هم برای ازدواج ندارم اگر بیمه زنان خانه‌دار شوم بعد از من چه کسانی می‌توانند از این بیمه استفاده کنند؟

بیمه زنان خانه‌دار دارای سه نرخ متفاوت است که کمترین نرخ آن ۱۲ درصد بوده و بیمه‌شدگانی که کسی را تحت تکفل خود ندارند می‌توانند از این نوع بیمه استفاده و از خدمات بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی بهره‌مند شوند.

زنی مجرد هستم که پدر و مادرم پیر هستند و تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستم آیا در صورت عقد قرارداد بیمه زنان خانه‌دار می‌توانم پدر و مادرم را تحت پوشش بیمه خود درآورم؟

در صورتی که سن پدر از ۶۰ و سن مادر از ۵۵ سال بیشتر باشد یا اینکه به تشخیص کمیسیون پزشکی موضوع قانون تامین اجتماعی از کار افتاده باشند و معاش آن‌ها توسط بیمه شده تامین شده و مستمری دریافت نکنند امکان تحت پوشش قرار گرفتن به عنوان بیمه شده تبعی را خواهند داشت.

بیمه زنان خانه‌دار تامین اجتماعی چه تفاوت و مزیت‌هایی نسبت به بیمه عمر و سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه دارد؟

بیمه‌های عمر و سرمایه‌گذاری که توسط شرکت‌های بیمه‌گر تجاری ارائه می‌شوند از نظر ماهیت با بیمه‌های اجتماعی از جمله بیمه سازمان تامین اجتماعی متفاوت هستند. بیمه تامین اجتماعی پوشش همزمان خدمات بازنشستگی، از کار افتادگی و خدمات درمانی را ارائه می‌دهد و حقوق مستمری‌بگیران و بازنشستگان تامین اجتماعی هر سال متناسب با وضعیت اقتصادی کشور و تصمیم هیئت وزیران افزایش می‌یابد. فراگیری و گستردگی پوشش از دیگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد سازمان تامین اجتماعی است و در حال حاضر حدود ۵۵ درصد از جمعیت کشور تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند که موجب ایجاد اطمینان خاطر بیشتر برای استفاده از خدمات این سازمان شده است.

چرا باید بیمه بپردازم؟ بهتر نیست به جای آن پولی را که هر ماه می‌خواهم به تامین اجتماعی بپردازم پس‌انداز بکنم یا طلا بخرم؟

تامین اجتماعی پوشش ریسک و مخاطرات زندگی بیمه شدگان را برعهده می‌گیرد. ممکن است برخی افراد با مقایسه حقوق بازنشستگی و میزان حق بیمه‌ای که پرداخت کرده‌اند اینگونه نتیجه‌گیری کنند که سرمایه‌گذاری و یا پس‌انداز منجر به کسب نتیجه بهتری می‌شود، اما پوشش هزینه‌های ناخواسته و پیش‌بینی نشده همچون هزینه درمان بیماری‌ها و یا پرداخت مستمری به بازماندگان در صورت فوت بیمه شده در بسیاری موارد باعث بهره‌مندی از خدمات تامین اجتماعی و تامین هزینه توسط این سازمان به میزان صد‌ها و یا هزاران برابر حق بیمه‌های دریافتی می‌شود و در موارد بسیاری خدمات تامین اجتماعی باعث نجات زندگی و کانون خانواده افراد می‌شود.

چرا نرخ حق بیمه ماهانه زنان خانه‌دار آنقدر بالاست؟ یک زن خانه‌دار که شغل و درآمدی ندارد چطور باید این مبلغ را تامین و پرداخت کند؟

حق بیمه تامین اجتماعی درصدی از حقوق و دستمزد مصوب شورای عالی کار است. نرخ حق بیمه بر اساس قانون تامین اجتماعی مصوب مجلس شورای اسلامی تعیین شده است و افزایش سالیانه حق بیمه تامین اجتماعی نتیجه افزایش حقوق و دستمزد بیمه‌شدگان است و مبلغ مستمری بازنشستگی و سایر مقرری‌های کوتاه مدت تامین اجتماعی متناسب با پرداخت حق بیمه در دوران اشتغال محاسبه می‌شود./تسنیم

سن بازنشستگی تغییر کرد؟ 

سن بازنشستگی، بر اساس بند ۱ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، ۶۰ سال سن برای مردان و ۵۵ سال سن برای زنان است که در این حالت فرد بیمه‌شده با داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه می‌تواند بازنشسته شود.

در صورتی که مستمری استحقاقی فرد بر اساس این بند کمتر از حداقل حقوق سال مربوطه باشد تا حداقل حقوق ارتقاء خواهد یافت.

آیا بازنشستگی در صنوف مختلف،‌ متفاوت است؟

همچنین باید گفت که شرایط بازنشستگی برای تمام بیمه شدگان اعم از بیمه شدگان اجباری، اختیاری و حرف و مشاغل آزاد یکسان است. محمدحسن زدا، سرپرست اسبق سازمان تامین اجتماعی نیز به این پرسش که آیا بازنشستگی بیمه شدگان در صنوف مختلف متفاوت است؟ اینگونه پاسخ داده است که «صنوف مختلف تصور می‌کنند بازنشستگی‌شان تفاوت دارد؛ در حالی که اینطور نیست. نانوا، قناد و در هر شغل دیگری طبق قانون تامین اجتماعی بازنشستگی برای مردان با ۵۰ سال سن و ۳۰ سال سابقه و برای زنان با ۴۵ سال سن و ۳۰ سال سابقه امکان پذیر بوده و این قانون برای همه است.»

وی افزود: «البته اگر شغلی سخت و زیان‌آور باشد، فرد باید به کمیته‌های سخت و زیان آور در ادارات کار که محل تشخیص آن است مراجعه کند. فرد مشمول قانون سخت و زیان آور با ۲۰ سال سابقه خدمت متوالی یا ۲۵ سال سابقه خدمت متناوب بدون شرط سنی می‌تواند بازنشسته شود.»

قاعده کلی برای بازنشستگی اینگونه است که بیمه‌شده می‌تواند به سازمان تامین‌اجتماعی درخواست بازنشستگی دهد و کارفرما نمی‌تواند بازنشستگی کارگر خود را تقاضا کند. صرفا در یک مورد کارفرما می‌تواند خواستار بازنشستگی کارگر خود شود و آن هم در موردی است که سن کارگر بیمه‌شده حداقل پنج سال از زمان قانونی بازنشستگی گذشته باشد که این موضوع برای بانوان ۶۰ سالگی است. یعنی کارفرما می‌تواند از سازمان بخواهد که کارگر زن خود را که به ۶۰ سالگی رسیده بازنشسته کند.

شرایط بازنشستگی درقانون تأمین اجتماعی

براساس ماده ۷۶ قانون، مشمولان این قانون در صورت دارا بودن شرایط زیر حق استفاده از مستمری بازنشستگی را خواهند داشت:

- حداقل سابقه پرداخت حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی دارا باشند .

- سن مرد به ۶۰ سال تمام و سن زن  ۵۵ سال تمام رسیده باشد .

در ادامه به صورت خلاصه به شرایط و انواع بازنشستگی زنان و مردان اشاره می شود:

شرایط و نحوه بازنشستگی مردان 

۱- فرد تحت پوشش با ۶۰ سال سن و ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه می‌تواند با حداقل حقوق پایه و بیشتر بازنشسته شود.

۲- فرد تحت پوشش  با ۶۰ سال سن و زیر ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه متناسب با تعداد سال‌های پرداخت حق بیمه بازنشسته می‌شود. 

۳- فرد تحت پوشش با ۶۰ سال سن و ۱۰ سال سابقه

* در شرایطی که فرد زیر ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد می‌تواند سابقه خود را با خرید حق بیمه تکمیل کرده و با ۱۰ روز حقوق بازنشسته شود.

۴- فرد تحت پوشش با ۵۰ سال سن و ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه با حقوق کامل باز نشسته می‌شود.

۵-فرد تحت پوشش بدون شرط سنی با ۳۵ سال سابقه خدمت می‌تواند بازنشسته شود.

* حداکثر سابقه برای پذیرش و محاسبه در تعیین مستمری ۳۵ سال است.

شرایط و انواع بازنشستگی زنان

 شرایط سنی بازنشستگی برای زنان پنج سال از آقایان کمتر است. به این معنی که زنان با سن کمتری می‌توانند بازنشسته شوند.

 در مورد سابقه لازم برای بازنشستگی نیز عموما شرایط برای زنان و مردان یکسان است، ولی در چند مورد برای زنان از نظر سابقه شرایط سهل‌تری در نظر گرفته شده است.

نکته سوم مربوط به وجود شرایط همزمان سن و سابقه برای بازنشستگی زنان است. به این معنا که به غیر از سه مورد (بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان‌آور، بازنشستگی جانبازان و بازنشستگی با ۳۵ سال سابقه پرداخت حق‌بیمه) قاعده اصلی در بازنشستگی تحقق توامان شرط سن و سابقه در احراز بازنشستگی است. 

۱- فرد تحت پوشش با ۴۵ سال سن و ۳۰ سال سابقه می‌تواند بازنشسته شود.

۲-فرد تحت پوشش با ۵۵ سال سن و حداقل ۲۰ سال سابقه می‌تواند درخواست بازنشستگی کند.

۳-فرد تحت پوشش با ۴۲ سال سن برای مشمولان قانون کار و ۲۰ سال سابقه می‌تواند بازنشسته شود.

*در خصوص این گروه از بیمه شدگان، در صورتی که مستمری استحقاقی از حداقل حقوق سال مربوطه کمتر باشد، تا حداقل حقوق افزایش نمی یابد.

۴-  فرد تحت پوشش با داشتن ۳۵ سال سابقه بدون شرط سنی می‌تواند بازنشسته باشد.

۵-  فرد تحت پوشش اگر معلول عادی باشد می‌تواند با ۴۵ سال سن و با داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه تقاضای بازنشستگی کند.

۶- فرد تحت پوشش بازنشستگی با داشتن ۵۵ سال سن با حداقل۱۰ سال سابقه متناسب با سنوات پرداخت حق‌بیمه می‌تواند بازنشسته شود.

* در این حالت بیمه‌شده می‌تواند با ۱۰ سال سابقه و بیشتر تا ۲۰ سال، درخواست بازنشستگی کند که مستمری وی به میزان سنوات پرداخت حق‌بیمه خواهد بود (بین ۱۰ تا ۲۰ روز حقوق). در این صورت ماده ۱۱۱ قابل اجرا نیست و چنانچه حقوق وی از حداقل پایین‌تر باشد، مستمری تا حداقل حقوق افزایش نمی‌یابد.

* بانوانی که سن آن‌ها به ۵۵ سال رسیده، ولی زیر ۱۰ سال سابقه دارند می‌توانند با پرداخت حق‌بیمه سنوات کسری تا ۱۰ سال سابقه، با ۱۰ روز حقوق بازنشسته شوند که در این صورت نیز چنانچه حقوق آن‌ها از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار کمتر باشد، ترمیم نخواهد شد.

شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان‌آور

طبق قانون بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور، افرادی که حداقل ۲۰ سال متوالی و ۲۵ سال متناوب در کارهای سخت و زیان آور (مخل سلامتی) اشتغال داشته اند و در هر مورد حق بیمه مذکور را به سازمان پرداخته باشند، بدون شرط سنی می توانند تقاضای بازنشستگی کنند.

همچنین چنانچه کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی قبل از رسیدن بیمه شده شاغل در کارهای سخت و زیان آور به سابقه مقرر (۲۰ سال متوالی و ۲۵ سال متناوب برای کارهای سخت و زیان آور) فرسایش جسمی و روحی وی را ناشی از اشتغال به کارهای سخت و زیان آور تشخیص دهند، فرد بیمه شده می تواند درخواست بازنشستگی کند. بر این اساس هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور ۱.۵ سال محاسبه خواهد شد.

برای صدور «حکم بازنشستگی» چه کنیم؟

 تا چندسال قبل، مراحل ارائه درخواست بازنشستگی و بررسی پرونده و سوابق بیمه‌ای متقاضیان بازنشستگی عادی، مستلزم چندین نوبت مراجعه حضوری بیمه‌شده و از نظر زمانی نیز بسیار طولانی بود که با توسعه خدمات غیرحضوری تأمین‌اجتماعی، این فرآیند به‌صورت غیرحضوری و در مدت زمان بسیار کوتاه‌تر انجام خواهد شد.

سازمان تامین اجتماعی با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرده است که ثبت درخواست صدور حکم و برقراری مستمری بازنشستگی عادی برای بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی، بدون نیاز به حضور در شعب و از طریق سامانه خدمات غیرحضوری سازمان تأمین‌اجتماعی به نشانی es.tamin.ir امکانپذیر است و بیمه‌شدگان واجد شرایط بازنشستگی، می‌توانند درخواست صدور حکم و برقراری مستمری را در این سامانه ثبت کرده و همه مراحل مربوطه را به صورت غیرحضوری پیگیری کنند.

واحدهای اجرایی سازمان تأمین اجتماعی موظف‌اند درخواست‌های بازنشستگی را که قبل از اتمام وقت اداری در سامانه خدمات غیرحضوری ثبت می‌شوند، تا پایان همان روز و درخواست‌هایی را که خارج از وقت اداری یا در ایام تعطیل توسط بیمه‌شدگان ارسال می‌شوند، در اولین روز اداری تعیین تکلیف کنند و با توجه به اینکه در زمان ثبت درخواست بازنشستگی غیرحضوری توسط بیمه‌شده، احراز هویت از طریق ارسال کد رمز (OTP) به تلفن همراه وی صورت پذیرفته، نیازی به اخذ امضاء یا اثرانگشت بیمه‌شده ذیل درخواست بازنشستگی نیست.

مراحل اداری بررسی سوابق و اخذ تاییدیه‌ها در این سامانه به صورت غیرحضوری انجام شده و بیمه‌شده می‌تواند در همین سامانه از مراحل اجرای فرآیند مذکور مطلع شود. پس از صدور حکم برقراری مستمری بازنشستگی عادی و همزمان با تخصیص شماره مستمری نیز نسخه‌ای از آن در منوی «صندوق شخصی من» در سامانه خدمات غیرحضوری قرار خواهد گرفت و بیمه‌شده از طریق منوی «اعلام شماره حساب بانکی ویژه مستمری‌بگیران» می‌تواند شماره حساب بانکی خود را جهت واریز مستمری اعلام کند.